29

پيشگفتار

اختلاف فكرى و عملى مسلمانان در مسائل نظرى و اكتسابى كه از شارع مقدس بيان روشنى در اين زمينه وارد نشده و در عصر پيامبرخدا (ص) هم مورد ابتلاى مسلمانان نبوده، امرى عادى است ولى آنچه جاى تعجب و تأسف دارد؛ اختلاف مسلمانان در امورى است كه از آغاز اسلام و بعثت حضرت رسول، در طول شبانه روز، چندين بار مورد عمل ايشان بوده و در مرئى و منظر مسلمين اين عمل عبادى صورت مى گرفته است.

يكى از اعمال و تكاليف مورد اختلاف ميان مسلمانان «وضو» است كه مقدمه و لازمۀ نمازهاى واجب مى باشد؛ در حالى كه آنان روزانه چندين مرتبه شاهد وضوى پيامبرخدا (ص) بوده ا ند و حضرت هم براى هر نماز وضو مى گرفته است. ¹

تا جايى اين عمل در برابر ديدگان مسلمين بوده كه گفته ا ند هنگام وضو گرفتنِ آن حضرت، مسلمانان بر سر آبى كه از اعضاى مباركشان به زمين مى ريخت، نزاع نموده و به آن تبرك مى جستند و طلب شفا مى كردند. ²

بنابراين، شك نيست كه مسلمانان در عصر رسالت پيامبر (ص) ، از اعمال و افعال عبادى آن حضرت تبعيت مى كردند و شارع مقدس به واسطۀ حضور ميان مسلمين، از اختلاف و انحراف ايشان جلوگيرى مى كرد. پس اختلاف مسلمين در وضو، بعد از رحلت پيامبرخدا (ص) آغاز گرديد و اجتهادها و تأويل ها و تفسيرهاى به رأى از ناحيه غير معصومين بر اين امر دامن زده و يكى از واضح ترين و بديهى ترين اعمال عبادى در هاله‌اى از ابهام باقى مانده است.

لذا يكى از را ه هاى دست‌يابى به وحدت اسلامى، بررسى آرا و نظريات فقهى مسلمانان است كه به صورت مقارن، نقد منصفانۀ علمى و عرضۀ آن به كتاب و سنت با اتفاق نظر انجام بگيرد تا اين حجاب از چهرۀ احكام واقعى اسلام برداشته و مسلمانان با وحدت به آن عمل نمايند؛ زيرا ريشۀ اكثر اختلاف هاى آنان از نا آگاهى به احكام واقعى اسلام سرچشمه مى گيرد.

مسألۀ تحقيق و ضرورت آن

يكى از نقاط اختلاف ميان مسلمانان، نوع وضو گرفتن است كه هر گروهى مدعى ا ند عمل آنان مطابق شرع مقدّس اسلام و سنّت نبوى است! اين اختلاف در تمامى اجزاى وضو، با اتفاق بر اركان آن، جارى است؛ شستن صورت و دست ها اجمالا از موارد اتفاقى است اما در روش شستن دست ها