23آيات عظام: بهجت، 1فاضل 2و زنجانى. 3
پس انداز
در ارتباط با پسانداز، چهار قول كلى وجود دارد:
1. پس انداز خمس دارد مطلقاً و بيشتر فقهاى معاصر بر اين باور و نظريه ا ند؛ از جمله:
آيات عظام: امام خمينى، 4خويى، 5اراكى، 6تبريزى، 7سيستانى، 8و وحيدخراسانى. 9
2. پس انداز خمس دارد مگر در يك صورت كه عبارت است از پس انداز براى خريد خانه مورد نياز در حد شأن، به شرط اينكه راه ديگرى جز پسانداز نباشد.
آيات عظام: گلپايگانى 10و صافى 11را مى توان از صاحبان اين نظريه بهشمار آورد.
3. خمس به پس انداز تعلق مى گيرد مگر در دو صورت: الف) مبلغ پسانداز شده در آستانۀ هزينه شدن در آيندۀ نزديك باشد. ب) داشتن مبلغ هزينه شده و يا مقدارى از آن، مصداق مئونه باشد.
اين نظريۀ مقام معظم رهبرى 12است.
4. پسانداز خمس دارد جز در صورتى كه براى تهيه مئونههاى زندگى مورد نياز باشد عرفاً، به شرط اينكه تهيۀ دفعى آنها ممكن نباشد؛ اين فقها، از جمله صاحبان اين نظريه ا ند:
آيات عظام: بهجت، 13فاضل 14و زنجانى. 15
مالى كه از صدقات به دست آيد
در مورد اموال به دست آمده از صدقات، شش قول وجود دارد:
1. اموالى كه بابت خمس، زكات و صدقۀ مستحب تحصيل مى شود خمس ندارد.
آيات عظام: امام خمينى، 16خامنهاى، 17مكارم 18و نورى. 19
2. تفصيل بين اينكه: اگر با گرفتن هر يك از اين اموال غنى شود، خمس بر او واجب است و اگر غنى نشد، واجب نيست.
آيت الله بهجت. 20
3. بعضى تفصيل داده اند ميان اموالى كه از طريق صدقه مستحب حاصل شود و گفتهاند در اين صورت به احتياط واجب خمس واجب است و ميان اموالى كه از طريق گرفتن خمس و زكات به دست آيد و در اين صورت خمس را واجب نشمرده ا ند؛ مانند:
آيات عظام: گلپايگانى، 21صافى 22و فاضل. 23