29
اشكال
اگر به روايت على بن حديد بنگريم، خواهيم يافت‌كه درآن حديث، ابن‌حديد اختلافِ اصحاب در بيان حكم مسافرِ اين اماكن را، به امام رضا (ع) نيز عرضه مى‌كند و امام (ع) در پاسخ ايشان، تمام خواندن را منوط به قصد اقامت ده روز مى‌داند؛ [بنابراين، چه وجهى دارد كه در ترجيح خاص، به روايت على بن مهزيار استناد كنيم و روايات دال بر اتمام و تخيير را بر احاديث تقصير مقدم بدانيم، در حالى كه روايت ابن حديد نيز به نوعى ناظر به اين اختلاف بوده و اتمام در آن به قصد اقامت ده روز، منوط و مشروط گرديده است.] 1
جواب از اشكال
روايت على بن حديد ضعف سندى دارد؛ بنابراين، نمى‌تواند با حديث ابن مهزيار معارضه كند؛ به عبارت ديگر، تقابل ميان «حجت» و «لا حجت» است. پس روايت على بن مهزيار تنها مرجّح خاص در اين مقام است؛ علاوه بر اين‌كه با عمل مشهور فقها به آن، نيز تقويت مى‌گردد.
به فرض‌كه هر دو روايت را از جهت سند يكسان بدانيم؛ اما روايت على بن مهزيار مقدّم است؛ چراكه از خود معصومين وارد شده كه در اين موارد ترجيح با روايت اخير از حيث زمان است؛ 2به اين معنا كه اگر روايتى از يكى از معصومين (عليهم السلام) صادر گرديد و معصوم بعد از آن، به گونۀ ديگرى (منافى با آن) پاسخ داد، كلام امام بعدى مقدم است. در بحث ما نيز، روايت ابن مهزيار كه از امام جواد (ع) صادر گرديده، بر روايت ابن حديد كه از امام رضا (ع) است، مقدّم مى‌باشد. بنابر اين، مرجّح خاص، تنها حديث ابن مهزيار خواهد بود. 3
*ترجيح عام
در باب تعادل و تراجيح كه از مباحث علم اصول است، مرجّحات منصوص، به پنج دستۀ «ترجيح به احدثيت» ، «ترجيح به صفات» ، «ترجيح به شهرت» ، «ترجيح به موافقت با كتاب» و «ترجيح به مخالفت با عامه» تقسيم شده و حجيت