7

جايگاه گفتن آمين

علماى اسلام؛ اعم از شيعه و سنى بر اين باورند كه گفتن آمين، بعد از دعاى مؤمن مستحب است. در داستان حضرت موسى و فرعون آمده است: بعد از آنكه موسى (ع) به نتيجه رسيد فرعون قابل هدايت نيست و هرچه معجزه ببيند بر كفر و عناد او افزوده مى شود، او را نفرين كرد وبرادرش هارون به دعاى موسى آمين گفت: وَ قالَ مُوسَى رَبَّنا إِنَّكَ آتَيْتَ فِرْعَوْنَ وَ مَلَأَهُ زِينَةً وَ أَمْوالاً فِي الْحَياةِ الدُّنْيا رَبَّنا لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِكَ رَبَّنَا اطْمِسْ عَلى أَمْوالِهِمْ وَ اشْدُدْ عَلى قُلُوبِهِمْ فَلا يُؤْمِنُوا حَتَّى يَرَوُا الْعَذابَ الْأَلِيمَ قالَ قَدْ أُجِيبَتْ دَعْوَتُكُما فَاسْتَقِيما وَ لا تَتَّبِعانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ. ¹

در اين آيه، خداى تعالى به موسى فرمود: قَدْ أُجِيبَتْ دَعْوَتُكُما؛ دعاى شما موسى و هارون مستجاب شد. مفسران گفته‌اند: كسى كه دعا كرد موسى (ع) بود و هارون به دعاى موسى آمين گفت. معلوم مى‌شود خداوند در اينجا هر دو را دعا كننده خوانده و در واقع، معناى آمين نيز همان دعا است و به اين معنا است كه: «خدايا! اين دعا را مستجاب فرما!» در واقع هارون نيز با گفتن آمين، دعا كرده است. ²پس اين نظريه مؤيد سخن مفسران است كه گفته‌اند موسى هر زمان دعا مى‌كرد هارون آمين مى‌گفت، چون آمين هم خود دعا است.

سبزوارى در ارشاد الأذهان ³در روايتى از پيامبرخدا (ص) نقل كرده كه آن حضرت فرمود: «موسى دعا كرد برادرش هارون و فرشتگان آمين گفتند و خداوند فرمود: دعوت شما را مى‌پذيرم و اجابت مى‌كنم.» ⁴

نقل شده كه رسول الله (ص) در ماه رمضانى، هنگام رفتن بر فراز منبر، چون بر پلۀ اول قرار گرفت، گفت: آمين! آنگاه كه به پله دوم گام نهاد، گفت: آمين! و زمانى كه پاى بر پله سوم گذاشت، گفت: آمين! اصحاب پرسيدند: علت آمين گفتن چه بود؟ فرمود: جبرئيل بر من نازل شد و گفت: كسى كه نام شما نزد او برده شود و صلوات نفرستد خدا او را نيامرزد. من به دنبال سخن جبرئيل، آمين گفتم. بار ديگر گفت: كسى كه ماه رمضان بر او بگذرد و كارى نكند كه آمرزيده شود، خدا او را نيامرزد. گفتم: آمين. بار سوم گفت: كسى كه پدر و مادر يا يكى از آن دو را درك كند و آمرزيده نشود از رحمت خدا دور باشد، گفتم: آمين. ⁵

ديدگاه اهل سنت در مورد آمين بعد از حمد

اهل سنت معتقدند در نماز آمين گفتن بعد از سورۀ حمد مستحب و از سنت هاى نماز است و مى‌گويند