53
مقدمه
از آنجا كه هر آنچه در مقدمۀ «قاعدۀ ميقاتيه» آورديم در اينجا نيز جارى و سارى است، لذا از تكرار آن دورى گزيده و بدون طرح مقدمه وارد بحث ميشويم:
محتواى قاعده
«هر كسى مشعر را درك كند، حج را درك كرده است.»
از قواعد فقهى ديگر كه در باب حج جارى است، قاعده‌اى است كه ميگويد: «هر كس مشعرالحرام را درك كند كل حج را درك كرده است.»
براى توضيح و تشريح بهتر اين قاعده، ناچاريم ابتدا به ذكر دو مقدمه بپردازيم:
مقدمه اول:
از واجبات حج، وقوف در عرفات و وقوف در مشعرالحرام است. براى همۀ كسانى كه وقوف مى‌كنند دو وقت وجود دارد؛ الف) «وقت اختيارى وقوف» ب) «وقت اضطرارى وقوف» .
وقت اختيارى؛
در عرفات، از ظهر روز نهم ماه ذى‌حجه است تا غروب.
وقت اضطرارى؛
در عرفات، براى كسانى است كه به هر دليلى دچار مشكل ميشوند و زمان آن، عبارت است از درك مدتى از شب عيد.
اما «وقت وقوف اختيارى مشعر» ، از طلوع فجر روز عيد تا طلوع خورشيد و «وقت اضطرارى وقوف در مشعر» از طلوع خورشيد روز عيد تا ظهر روز دهم مى‌باشد. البته ابن ادريس در خصوص وقوف اضطرارى مشعر در سرائر نظر ديگرى داده و فرموده‌اند:
«وقوف اضطرارى در مشعر، از طلوع خورشيد روز عيد تا غروب آن ادامه دارد.» 1
مقدمه دوم:
براى مكلف صور مختلفى از وقوف را مى‌توان تصور كرد؛ يعنى مكلف:
1. درك نمى‌كند هيچ يك از دو وقوف را.
2. درك مى‌كند دو وقوف اختيارى را.
3. درك مى‌كند دو وقوف اضطرارى را.
4. درك مى‌كند وقوف اختيارى را از عرفه و وقوف اضطرارى را از مشعر.
5. درك مى‌كند وقوف اضطرارى را از عرفه و وقوف اختيارى را از مشعر.
6. درك مى‌كند وقوف اختيارى را فقط از عرفه.