81
سطح بندى خدمات سلامت يا نظام ارجاع بيمار در حج تمتع
با توجه به توضيحات فوق و براى نيل به عدالت و بهره ورى هرچه بيشتر از منابع و امكانات موجود، نظام ارجاع از چهار سال قبل، به طور كامل از سوى مركز پزشكى حج در ارائۀ خدمات بهداشتى و درمانى در حج تمتع مستقر گرديده است و داراى سطح بندى به شرح زير مى‌باشد:
سطح اول: پزشك كاروان، به عنوان خط اول حفظ سلامت زائران، در نقش پزشك خانواده، با رويكردى سلامت محور و نه صرفاً درمان محور، در ابعاد سه گانۀ: «آموزش» ، «بهداشت» و «درمان» همراه با زائران كاروان خود از بدو ثبت نام در كاروان‌ها تا پايان سفر حج، به طور تنگاتنگ فعاليت مى‌كند. موضوع معاينات قبل از اعزام كه مبتنى بر احكام فقهى و قرآنى است و احراز يا عدم احراز استطاعت جسمى را به همراه دارد، توسط اين پزشك انجام مى‌گيرد و مسؤوليت نهايى و اختيار اظهار نظر در مورد آن - حتى در صورت ارجاع فرد به كميسيون‌هاى تخصصى - به عهدۀ او است.
در پايان اين معاينات، نتيجه مهم ديگرى نيز به دست مى‌آيد و آن شناسايى افرادى است كه على‌رغم برخوردارى از استطاعت جسمى، به‌واسطۀ بيمارى (هاى) زمينه‌اى خود، در معرض خطر ( High Risk) مى‌باشند و پزشك مى‌تواند و موظف است جهت حفظ استطاعت و سلامت آنان تا پايان سفر برنامه‌ريزى لازم را انجام دهد و مراقبت‌هاى لازم را به‌عمل آورد.
آموزش سلامت در زمينۀ پيشگيرى از بروز يا تشديد بيمارى‌ها در طول سفر و چگونگى حفظ بهداشت فردى، محيطى و چگونگى رعايت بهداشتِ تغذيه از اقدامات مهمى است كه پزشك كاروان از حدود 5 ماه قبل از سفر تا پايان حج، به آن اقدام مى‌ورزد.
پاره‌اى از شرح وظايف پزشك كاروان براى قبل و حين سفر حج به شرح زير است:
معاينۀ قبل از اعزام زائران، بر اساس دستورالعمل و زمانبندى مربوط،
تشكيل پروندۀ سلامت و ثبت و ارسال اطلاعات درمانى همۀ زائران،
معاينۀ خدمۀ كاروان و درخواست آزمايش‌هاى ويژۀ اين افراد،
احراز استطاعت جسمى زائران،
شناسايى زائران پرخطر ( High Risk) ،
اجراى برنامه‌هاى آموزشى حجاج،