73جايز نيست. پرسيد: در خيمه استظلال ميكند. فرمود: اشكال ندارد. ابو يوسف سخنش را تكراركرد و در حالى كه خندۀ استهزا آميزى بر لب داشت گفت: اى ابو الحسن، فرق اين دو حكم چيست؟ امام (ع) در پاسخ فرمود: اى ابو يوسف در احكام دين قياس نيست آنگونه كه شما قياس ميكنيد. شما با دين خدا بازى ميكنيد. ما كارى را انجام ميدهيم كه پيامبرخدا (ص) انجام داد و سخنى ميگوييم كه پيامبر ميگفت. رسول الله (هنگام احرام) بر راحلهاش مينشست و استظلال نميكرد، در حاليكه آفتاب او را ميآزرد. پس با بعض اعضاى بدنش بعض ديگر را ميپوشاند وچه بسا با دستش صورتش را ميپوشاند (تا از سوزش خورشيد در امان بماند.) ولى هنگاميكه، در خيمه يا منزل و يا سايۀ ديوار فرود ميآمد، سايه ميگرفت و استظلال ميكرد. 17. عثمانبن عيسى از برخى يارانش نقل ميكند: ابو يوسف (عالم سني 2) نزد مهدى عباسى نشسته بود. در اين زمان امام موسى بن جعفر (عليهما السّلام) نيز حضور داشت. وى از امام (ع) اجازه خواست تا مطلبى بپرسد. مهدى اجازه داد. ابويوسف گفت: سؤال كنم؟ امام فرمود: بپرس. ابو يوسف گفت: در مورد تظليل مُحرم چه مى گوييد؟ امام فرمود: جايز نيست. وى پرسيد: ميتواند در داخل خانه خيمه به پا ميكند؟ ! حضرت فرمود: جايز است. پرسيد: فرق اين دو حكم چيست؟ امام (ع) فرمود: در مورد زن حائض چه ميگويى؟ آيا نمازش را قضا كند؟ گفت: خير. فرمود: آيا روزه اش را بايد قضا كند؟ گفت: آرى. امام فرمود: فرق اين دو حكم چيست؟ گفت: اين چنين دستور آمده است. امام فرمود: درمورد استظلال نيز دستور اينگونه است! مهدى عباسى خطاب به ابو يوسف گفت: ديدم كه كارى نكردى. در پاسخ گفت: او مرا با سنگى رمى كرد كه مغزم را شكافت. 3روايت محمدبن فضيل وعثمانبن عيسى نيز مانند روايت پيشين، استظلال درحال سير وحركت را حرام و استظلال درحال توقف و منزلگاه را جايز ميشمارند و فتواى اهل سنت را هم روشن ميسازند.
نكتۀ ديگرآنكه: روايات مناظرۀ ابويوسف با امام موسيبن جعفر (عليهما السّلام) هرچند به ظاهر متعدد است، ولى بعيد نيستكه همۀ اين موارد دريك مجلس رخ داده باشد. در هر صورت، روايات سهگانه را؛ چه يك روايت وچه سه روايت بدانيم، دلالت آن بر مطلب بسيار روشن است.