44توضيح آنكه، هرچند شايد كسى تصور كند از ظاهر اين آيه چنين مىشود كه فرد مىتواند پشت جايگاه قبلى مقام ابراهيم نماز بگزارد، اما مطابق روايت اهل بيت: كه مفسر قرآن هستند، جايگاه شرعى نماز طواف، پشت مقام كنونى است.
در صحيحۀ ابراهيم بن ابى محمود آمده است:
«قُلْتُ لِلرِّضَا (ع) أُصَلِّي رَكْعَتَيْ طَوَافِ الْفَرِيضَةِ خَلْفَ الْمَقَامِ حَيْثُ هُوَ السَّاعَةَ أَوْ حَيْثُ كَانَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللهِ (ص) قَالَ: حَيْثُ هُوَ السَّاعَة» .
1
«از امام رضا (ع) پرسيدم: آيا دو ركعت نماز واجب طواف را پشت مقامى كه الآن هست بخوانم يا جايى كه در عهد پيامبرخدا (ص) بوده است؟ حضرت فرمود: پشت جايى كه فعلاً مقام هست بخوان.»
با توجه به اين روايت در مىيابيم كه ائمه: نماز پشت مقام فعلى را امر فرمودهاند؛ چه آنكه اگر مقام چسبيده به بيت هم باشد، نماز در جايگاه كنونى مقام، صدق «صلاة خلف مقام» مىكند و نماز صحيح است.
پاسخ به اشكال دوم: در مورد مكان مقام ابراهيم چند ديدگاه وجود دارد و خلاصه آنكه مطابق روايت رسيده از اهل بيت: جايگاه مقام ابراهيم در زمان ما همان جايگاه مقام در زمان جاهليت است و حضرت رسول (ص) آن را متصل به كعبه نمودند و ليكن خليفۀ دوم بار ديگر آن را به جايگاه زمان جاهليت (جايگاه كنونى) منتقل نمود. 2امام (ع) در اين روايت فرمودهاند: «محدودۀ طواف» بين بيت و مقام (كنونى) ابراهيم است. در واقع جايگاه مقام كنونى ابراهيم نشانهاى بوده براى طوافكنندگان؛ تا اينكه از مطاف خارج نشوند و نه آنكه مقام «موضوعيت» در حكم داشته باشد.
پس جايگاه اصلى مقام، كنار بيت است و لزومى به تغيير نداشته كه چنين پرسشى طرح شود. آرى، پس از تغيير جايگاه مقام در زمان خليفه دوم، ائمه: فرمودهاند كه طواف بين بيت و مقام كنونى باشد.
و اين همخوانى «محدودۀ واقعى طواف در زمان حضرت رسول (ص)» و «جابه جايى