48
محمدعلي مقدادى
چكيده:
حدود سه سال پس از حادثۀ جانگداز عاشورا كه در كربلا رخ داد، واقعۀ دردناك «حَرَّه» به فرمان يزيد فرزند معاويه، حاكم ستمگر اموى، در شهر مدينۀ منوره به وقوع پيوست و بدينوسيله دستگاه خلافتش در نظر مردم، به ويژه اهالي مدينه بيش از پيش اعتبار خود را از دست داد؛ چرا كه اين شهر، پايگاه نخستين حكومت اسلام بود و در نگاه مسلمانان، پس از مكه - سرزمين وحى و رسالت و زادگاه توحيد - قداست و ارجى ويژه داشت.
بنابراين، بديهي است در چنين محيطي، بازتاب و انعكاس ظلم يزيد به اهل بيت پيامبر (ص) نمى‌توانست مثبت باشد وطبيعى بود كه بازماندگان مهاجر و انصار در برابر اين ماجرا ساكت ننشينند و موضعگيرى‌هاى آشكار و نهان از خود نشان دهند و البته اين چيزى نبود كه از ديد حاكمان دستگاه شام مخفى بماند.
در اثبات وجود واكنش‌ها و نارضايتى ها ميان مردم مدينه، مى‌توان به جابجايى‌ها و عزل ونصب‌هايى كه پس از حادثۀ عاشورا در اين شهر به وجود آمد استناد كرد، كه شرح آن، مقاله و مجالى ديگر مى‌طلبد.
اكنون در اين نوشته نگاهى پژوهشى خواهيم داشت به مسائلى كه در حادثۀ «حرّه» رخ داد و براى نيل به مقصودمان از منابع معتبر تاريخى اسلام بهره خواهيم برد.
كليد واژه ها: حره، حره واقم، مدينه، شام
واژة «ح-رّه» به چه معنا است؟
- زمينِ داراى سنگ‌هاى سياه؛ به طورى كه گويى در آتش سوخته است. 1
- سرزمينِ سنگلاخ كه گويى ريگ‌هاى سياه از آسمان بر آن باريده است! جمع آن حرّات وحِرار مى‌باشد. 2
- زمينى در شهر مدينه كه با سنگ‌هاى بزرگ به رنگ سياه پوشيده شده و در آن جنگى رخ داده است. 3
- تاريكى زياد.
- عذاب دردناك. 4
- ريگزار، ريگستان پاك و طاهر. 5