76مورّخان و مفسران همگى بر اين نظريهاندكه اين، نخستين آيۀ نازل شده دربارۀ جهاد است. 1در مجمع البيان حديثى از امام باقر (ع) نقل شده كه مؤيد همين معنى است. 2طبرى، ابن ابى حاتم، ابن
كثير و سيوطى همين نظريه را به ابن عباس، مجاهد، ضحاك، عروۀ بن زبير، زيد ابن اسلم، قتاده، مقاتل و ديگران منسوب كردهاند. ابن كثير مىگويد: برخى از آنان بر همين اساس، سورۀ حج را مدنى دانستهاند. 3بنابراين مىتوان گفت:
اولاً- به احتمال زياد زمان نزول سورۀ حج مصادف است با زمان صدور اذن قتال به مسلمانان مهاجر؛ يعنى روزهاى قبل از اعزام نخستين سرايا و لشگريان مسلمان توسط پيامبر (ص) كه درآن تنها مهاجران شركت داشتهاند. چون طبق آى مذكور، در آن مرحله، اجاز قتال محدود به مهاجران بود.
بنا به قول مشهور، پيامبر (ص) در نخستين سال هجرت، سه سريه فرستاد:
1. سريهاى به فرماندهى حمزۀ بن عبدالمطّلب همراه 30 تن از مهاجران به سيف البحر در ناحيۀ عيص در اوايل ماه رمضان. 4
2. سريۀ عبيدۀ بن حارث به بطن رابغ، همراه 60 يا 80 تن از مهاجران، در شوال. 5