80«او ششمين نفرى است كه مسلمان شد و به حبشه و سپس به مدينه هجرت كرد. در جنگ بدر حضور يافت و در ديگر معركه‌ها همگام با پيامبر (ص) بود.»
از شاهكارهاى او در جنگ بدر آن بود كه سرِ ابوجهل را با شمشير خود از تنش جدا كرد.
عبدالله از شخصيت‌هاى نام‌آورى است كه هم شيعيان، به دليل قرابتش با پيامبر و اعتقاد وافرش به على (ع) و هم اهل سنت، به دليل منزلتش در نزد پيامبر و صحابه، به او فراوان احترام مى‌نهند و شخصيتش را ممتاز مى‌دانند.
نخستين كسى كه قرآن را با صداى بلند خواند
او نخستين كسى است كه قرآن مجيد را با صداى بلند خوانده است و قرائتى بسيار شيوا و رسا و آميخته با لحنى زيبا داشته است. نقل است كه روزى اصحاب رسول خدا در مسجدالحرام، كنار كعبه اجتماع داشتند، كه آنان چنين گفتند:
«وَاَللّهِ مَا سَمِعَتْ قُرَيْشٌ هَذَا الْقُرْآنَ يُجْهَرُ لَهَا بِهِ قَطّ، فَمَنْ رَجُلٌ يُسْمِعُهُمْ؟ فَقَالَ عَبْدُ اللّهِ بْنُ مَسْعُودٍ: أَنَا، قَالُوا: إنّا نَخْشَاهُمْ عَلَيْك، إنّمَا نُرِيدُ رَجُلاً لَهُ عَشِيرَةٌ يَمْنَعُهُمْ مِنْ الْقَوْمِ إنْ أَرَادُوهُ، قَالَ: دَعُونِي فَإِنّ اللّهَ سَيَمْنَعُنِي. قَالَ: فَغَدَا ابْنُ مَسْعُودٍ حَتّى أَتَى الْمَقَامَ فِي الضّحَى، رَافِعاً صَوتَهُ بِسْمِ اللّهِ الرّحْمَنِ الرّحِيمِ، الرّحْمَنُ عَلّمَ الْقُرْآنَ، خَلَقَ الإِنْسانَ، عَلَّمَهُ الْبَيان. . .» .13
«به خدا سوگند قريش هرگز قرآنى را كه بر پيامبر نازل شده، نشنيده‌اند. آيا فردى هست كه قرآن را به گوش قريش برساند؟ عبدالله مسعود گفت: من قرآن را با صداى بلند مى‌خوانم تا قريش بشنوند، اصحاب گفتند: مردى بخواند كه قبيله و عشيره‌اى داشته باشد كه اگر قريش خواستند به او آزارى برسانند، قبيله‌اش از او دفاع كنند. گفت: رهايم كنيد، كه خداوند شرّ آن‌ها را از من باز خواهد داشت. سپس شروع كرد و آيات سورۀ رحمان را با صداى بلند تلاوت كرد.
مورخان آورده‌اند كه قريش، در شگفت شدند كه اين چه صدايى و چه كلماتى است؟ و به اين جهت، او را كتك مى‌زدند و ناسزايش مى‌گفتند.
حافظ قرآن
او حافظ قرآن بود و همۀ قرآن را از آغاز تا پايان ازحفظ داشت و در مواقف بسيارى، پيامبر به او مى‌فرمود قرآن را از بر بخواند و او استقبال مى‌كرد و قرآن را در نزد پيامبر تلاوت مى‌كرد.
نزديكى‌اش به پيامبر
چنان قرابتى به پيامبر داشت كه او را «صاحب السفل لرسول الله» مى‌دانستند؛ يعنى كسى كه افتخار مى‌كرد كفش‌هاى پيامبر را به دست گيرد، زيرا هنگامى كه پيامبر به مسجد يا محفلى وارد مى‌شد، كفش‌هاى خود را كه درمى‌آورد، عبدالله مسعود، كفش‌هاى پيامبر را به دست مى‌گرفت و به اين كار خود مى‌باليد.
ديدگاه على (ع) دربارۀ ابن مسعود
مورخان آورده‌اند كه گروهى از صحابه در نزد على (ع) حاضر بودند.
«فقالوا له: «يا أمير المؤمنين، ما رأينا رجلاً كان أحسن خلقاً ولا أرفق تعليماً، ولا أحسن مجالسةً، ولا أشد ورعاً من عبدالله بن مسعود. . . قال: اللهم إنّي أشهدك. . اللهم إنّي أقول