21علامه حلى \: «و أما العمرة فهي في اللغة عبارة عن الزيارة، و في الشرع عبارة عن زيارة البيت الحرام لأداء مناسك عنده» ؛ «عمره، در لغت به معناى زيارت است و در شرع مقدس عبارت است از زيارت بيتالله الحرام به منظور اداى مناسك عمره در بيتاللهالحرام.»13
محقق نراقى \: «والمراد بالعمرة المبتولة، المفردة» ؛ «مقصود از عمره مبتوله، عمره مفرده است.»14
با پژوهش و بررسى كه انجام گرفت، در كتب لغت و منابع اهل سنت، از «عمره مبتوله» مطلبى نيافتيم. بنابراين، در روايات آنها به عمره مبتوله اشاره نشده و كتب فقهىشان به اين موضوع نپرداختهاند.
بنابر اين، اكثر علماى اهل سنت در كلمات خود از اين عمل، با عنوان «عمره» ياد كردهاند و در كلمات و كتب فقهى بعضى، «عمره مفرده» آمده است.
عمره مبتوله واجب است؟
الف) نظريه فقهاى شيعه
دانسته شد كه مقصود از «عمره مبتوله» همان «عمره مفرده» است؛ اكنون پرسش اين است كه آيا اين عمره واجب است يا خير؟
مشهور ميان فقهاى شيعه، عدم وجوب عمره مفرده (بلكه استحباب آن) است؛ بهويژه براى كسى كه توان و استطاعت انجام عمره مفرده را دارد و براى رفتن به حجّ تمتّع مستطيع نيست.15
البته اين نوع از عمره، در مواردى واجب مىشود؛ مانند نذر، قسم، عهد و. . .16 همچنين بر كسى كه تصميم دارد وارد مكه شود. داخل شدن به مكه، بدون احرام، حرام است. پس لازم است شخص عازم به مكه، با احرام باشد و يكى از مواردى كه انسان بايد محرم شود، زمان انجام عمره مفرده است.17
در ميان فقهاى شيعه هستند كسانى كه قائل به وجوب عمره مفرده - براى كسى كه مىتواند آن را انجام دهد - شدهاند؛ از جمله آنها است:
ابوالصلاح حلبى: «العمرة المبتولة واجبة علي أهل مكة و حاضريها مرّة في العمر» .18
آيةالله مكارم شيرازى: اشخاصى كه از مكه شانزده فرسنگ شرعى دور باشند، اگر استطاعت براى عمره داشته باشند و براى حج نداشته باشند، به احتياط واجب عمره مفرده انجام دهند.19
آيةالله صانعى: كسى كه به عنوان نيابت رفت به مكه و خودش حج واجب بهجا نياورد، استطاعت براى عمره مفرده دارد، وجوب اتيان آن، بعد از عمل نيابت، خالى از وجه نمىباشد.20
ب) علماى عامه (اهل سنت) :
ميان مذاهب چهارگانه اهل سنت، در وجوب يا عدم وجوب عمره اختلاف است؛ بعضى اعتقاد به وجوب آن دارند و بعضى ديگر سنت دانسته و جزو مستحبات شمردهاند:
شافعى: از شافعى در باره عمره دو قول نقل شده است كه صحيحتر آن، نظريه وجوب عمره است و از اين جماعت، كسانى كه قائل به وجوب عمره مفرده هستند، در طول عمر، فقط يكبار واجب مىدانند.21
شافعى در كتاب «الأمّ» مىگويد: «والذي هو أشبه بظاهر القرآن و أولي بأهل العلم عندي. . . أن تكون العمرة واجبة» ؛22 «آنچه كه به ظاهرِ قرآن شبيهتر و نزد اهل علم بهتر و برتر است، عمره واجب مىباشد.»
حنفى: انجام يكبار عمره مفرده، سنت مؤكد است؛ يعنى اگر انسان در طول عمرش تنها يكبار عمره مفرده بگزارد، به سنت عمل كرده است.»23
مالكى: عمره مفرده واجب نيست.24
حنبلى: عمره گزارى (يكبار در طول عمر) واجب است.25
عمره بر مردم مكه واجب نيست، عمره آنان همان انجام طواف است.26
سلفى ها: گزاردن عمره (يكبار در طول عمر) بر اهالى مكه و ديگران واجب است و براى كسى كه داخل حرم است، احرام عمره او بايد از اَدنى الحلّ باشد؛ مانند تنعيم، جعرانه و. . .27.