20ابراهيم در اين مكان مقدس، اين بوده كه كعبه تجلّيگاه توحيد گردد و هيچ چيز ديگر، شريك آن قرار نگيرد و اساس اين خانه از اول بر توحيد صرف بنيان شود.

14. كعبه خانۀ آزاد

وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ. ¹

ثُمَّ مَحِلُّهَا إِلَى الْبَيْتِ الْعَتِيقِ. ²

از ويژگى‌هاى كعبه، با توجه به يكى از معانى عتيق (آزاد شده) ، آزاد بودن آن است؛ چنانكه از امام باقر عليه السلام روايت شده كه فرمود: «فَإِنَّهُ لاَ رَبَّ لَهُ إِلاَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ الْحُرُّ. . .» . ³اما اين‌كه از چه چيز آزاد شده، توضيح آن پيشتر گذشت. از آنجاكه اين خانه، خانۀ آزاد است، پس تا انسان از بند عبوديت و بندگى ديگرى آزاد نشود، صلاحيت طواف برگرد آن (بيت العتيق) را نمى‌يابد و هركس به گرد آن طواف كرد، ديگر نبايد سر به بندگى غير بگذارد.

* احكام كعبه و حرم

1. امنيت تكوينى و امنيت تشريعى

از احكام اختصاصى كعبه و حرم در قرآن، «امن» بودن آن سرزمين مقدس است كه هم امنيت تكوينى دارد؛ «آمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ» ⁴كه اگر كسى بخواهد كعبه را محو سازد، به او امان داده نمى‌شود؛ مانند جريان ابرهه، و هم امنيت تشريعى دارد؛ «وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِناً» . ⁵كسى كه داخل حرم شود، شرعاً در امان خواهد بود.

نكته قابل توجه در اين آيه آن است كه: جمله به صورت ماضى استمرارى بيان شده و به صورت «مَنْ دَخَلَهُ» امن ذكر نشده است؛ يعنى همواره در آنجا امنيت تشريعى حكم فرماست.

پس هر فرد مسلمان، تا هنگامى كه در اين منطقه زندگى مى‌كند، در امان خواهد بود و هيچ‌كس حق تعرّض به او را ندارد؛ در خارج حرم مرتكب جنايتى شده باشد يا نه. زيرا آيۀ مباركه اطلاق دارد و تنها يك مورد استثنا شده است و آن اين‌كه اگر كسى حرمت حرم را نگه ندارد و در داخل حرم مرتكب جنايت شود، در امان نخواهد بود و حدّ شرعى بر او جارى خواهد شد.

چنانكه امام صادق عليه السلام در توضيح آيۀ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِناً فرمود: «إِذَا أَحْدَثَ الْعَبْدُ