13بگيرند و راه صحيح را برگزينند، سپس مراجعت نموده اين تحوّل را به خانواده و دوستان و آشنايان خود در گوشه و كنار جهان منتقل سازند.
جالب توجّه اينكه: در اين برنامه‌ريزى، هيچگونه بودجۀ عمومى و بيت‌المال مسلمانان هزينه نمى‌شود؛ زيرا هر حاجى پس از آنكه توان مالى و استطاعت پيدا مى‌كند، انجام حج بر او واجب مى‌شود و در نتيجه تمامى هزينه‌هاى مربوط را خودش مى‌پردازد.
براى آنكه خوانندگان گرامى، اين حقيقت را بهتر دريابند، به بيان يك نمونه بسنده مى‌كنيم:
در سال (1382ه. ش. \1424ه. ق.) ، جمهورى اسلامى ايران، حدود ششصد هزار (000 600) نفر را به حج و عمره اعزام كرد. اين زائران، در عمره، حدود 15 روز و در موسم حج، حدود 27 روز در حرمين شريفين حضور دارند. در موسم حج، از حدود سه ماه قبل و در موسم عمره از دو ماه قبل در جلسات آموزشى پيش از عزيمت شركت مى‌كنند و مسائلى چون:
1 - احكام فقهىِ عمومى 2 - مناسك حج 3 - اسرار و معارف حج 4 - تاريخ اسلام 5 - اماكن و آثار اسلامى مكّه و مدينه 6 - آداب سفر حج 7 - آداب معاشرت و توجّه به اخلاق اسلامى 8 - بهداشت در سفر 9 - آشنايى با مقررات و قوانين كشور ميزبان 10 - توصيه‌ها و تذكّرات و. . . به آنان آموزش داده مى‌شود.
هنگام تشرّف به حرمين شريفين نيز جاذبه‌هاى معنوىِ موجود در مكّه و مدينه و به‌خصوص در ايّام تشريق و در عرفات و مشعر و منا و هنگام طواف و سعى، زائران خانۀ خدا را به شدّت تحت تأثير قرار مى‌دهد. اگر به‌طور ميانگين خانوادۀ هر فرد زائر را چهار نفر در نظر بگيريم و هر حاجى پس از تأثيرپذيرى از حج و تحوّل روحى و اخلاقى در وجود خويش، بتواند در اعضاى خانوادۀ خود نيز تأثير بگذارد و تحوّل روحى و اخلاقى ايجاد شده در خود را به آنان منتقل نمايد، چيزى در حدود 000 400 2 هزار نفر در هر سال از تحوّلات فرهنگى حج بهره‌مند خواهند شد و اين عدد در مثمر ثمر بودن فعاليت‌هاى فرهنگى، كاملاً قابل توجّه است؛ به‌خصوص در زمان كنونى كه دشمنان اسلام مى‌كوشند تا هويّت دينى مسلمانان را از آنان بگيرند و روش‌ها و رفتارها و الگوهاى غير اسلامى خود را به آنها تحميل كنند.