6
حج جاهلى، حج محمّدى صلى الله عليه و آله
رقيّه صادقى
پيش از بيان چگونگى برگزارى حج در دوران جاهلى و موضع اسلام در مورد آن، اندكى در بارۀ ماه‌هاى حرام توضيح مى‌دهيم:
در فرهنگ جاهلى به ماه‌هاى حرام توجه ويژه‌اى مى‌شده است. اين امر به‌گونه‌اى با حج نيز پيوند داشته است.
آنچه از آيات قرآن به دست مى‌آيد، اين ماه‌ها در زندگى اجتماعى اعراب تأثير زيادى داشته؛ زيرا جنگ‌ها و غارت‌ها در اين ماه‌ها متوقف مى‌شد و مردم براى مدتى هم كه شده، فارغ از نبرد مى‌آسودند. از آيات و روايات فراوان مى‌توان دريافت كه حرمت ماه‌هاى حرام در دورۀ جاهلى و پيش از بعثت، سنتى رايج و معمول بوده است. در قرآن كريم آمده است:
الشَّهْرُ الْحَرٰامُ بِالشَّهْرِ الْحَرٰامِ وَ الْحُرُمٰاتُ قِصٰاصٌ فَمَنِ اعْتَدىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدىٰ عَلَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللّٰهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّٰهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ. 1
«ماه‌هاى حرام را در مقابل ماه‌هاى حرام قرار دهيد كه (اگر حرمت آن را نگه نداشته و با شما به ستيز بپردازند، شما نيز حق داريد مقابله به مثل كنيد) . پس هركه به جور و ستمكارى به شما دست دراز كند، او را به مقاومت از پاى