14
لَكَانَ قَدْ صَغُرَ قَدْرُ الْجَزَاءِ عَلَى حَسَبِ ضَعْفِ الْبَلاٰءِ. . .» . (خطبۀ 192)
«و اگر خداوند، بيت‌اللّٰه الحرام و مكان‌هاى مراسم حج را در ميان باغ‌ها و نهرها و سرزمين‌هاى سبز و هموار و پردرخت و ميوه و مناطق آباد قرار مى‌داد، به‌همان اندازه پاداش آن سبك‌تر بود، بر حسب اين‌كه آزمايش و امتحان آن ساده‌تر بود.»
قرآن از زبان حضرت ابراهيم عليه السلام مى‌فرمايد: رَبَّنٰا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوٰادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنٰا لِيُقِيمُوا الصَّلاٰةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النّٰاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَ ارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرٰاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ ؛ «پروردگارا! من بعضى از فرزندانم را (اسماعيل و آنان‌كه از او به‌هم خواهند رسيد) در وادى و دره‌اى بى‌كشت و زرع (در اثر بى‌آبى) نزد خانۀ محترم تو، سكونت دادم. پروردگارا! تا نماز بپا دارند. پس دل‌هاى پاره‌اى از مردم را به‌سوى آن مايل بگردان (براى حج) و ايشان را از انواع ميوه‌ها روزى ده شايد كه تو را شاكر باشند.» (ابراهيم: 37)
علت ساده بودن بناى كعبه
«وَ لَوْ كَانَ الْإِسَاسُ الْمَحْمُولُ عَلَيْهَا وَ الْأَحْجَارُ الْمَرْفُوعُ بِهَا بَيْنَ زُمُرُّدَةٍ خَضْرَاءَ وَ يَاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ وَ نُورٍ وَ ضِيَاءٍ لَخَفَّفَ ذَلِكَ مُصَارَعَةَ الشَّكِّ فِي الصُّدُورِ وَ لَوَضَعَ مُجَاهَدَةَ إِبْلِيسَ عَنِ الْقُلُوبِ» . (خطبۀ 192)
«و اگر پايه‌ها و بنيان كعبه و سنگ‌هايى كه در ساختمان آن به‌كار رفته است، از زمرّد سبز و ياقوت سرخ و داراى نور و روشنايى بود، دل‌ها ديرتر به شك و ترديد مى‌رسيدند و تلاش شيطان بر قلب‌ها كمتر اثر مى‌گذاشت.»
علوم دينى در حج
«فَأَقِمْ لِلنَّاسِ الْحَجَّ. . . فَأَفْتِ الْمُسْتَفْتِيَ وَ عَلِّمِ الْجَاهِلَ وَ ذَاكِرِ الْعَالِمَ» . (نامۀ 67)
«پس در حج، فتواها را به پرسش‌كنندگان ابلاغ كن و ناآگاهان را آموزش بده و با دانشمندان به گفتگو بپرداز.»
تعليم و تعلّم زمان و مكان خاص ندارد، اولياى الهى حتّى در صحنۀ جنگ، اين مهم