19بهشت پاداشى است كه خداوند براى آنان كه از آزمون بزرگ حج نيز، امتياز قبولى را به دست آورند، مقرر فرموده است.
بهترين وسيلۀ تقرّب به خداوند
«إِنَّ أَفْضَلَ مَا تَوَسَّلَ بِهِ الْمُتَوَسِّلُونَ إِلَى اللّٰهِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى. . . حَجُّ الْبَيْتِ وَاعْتِمَارُهُ» . (خطبۀ 110)
«همانا بهترين چيزى كه انسان‌ها مى‌توانند به وسيلۀ آن به خداوند سبحان نزديك شوند و متوسل گردند. . . حجّ خانۀ خدا و عمرۀ آن است.»
وسايل تقرّب و نزديكى به خداوند، بسيار است، امّا آنچه را حضرت در اين خطبه به عنوان بهترين اين وسايل بر مى‌شمارند، ده چيز است، ايمان، جهاد، اخلاص، نماز، زكات، روزه، حج، صلۀ رحم، صدقه، كارهاى پسنديده و يكى از اين امور همان حج و عمرۀ بيت اللّٰه الحرام است.
بى‌توجّهى به زيبايى‌هاى دنيوى در حج
«. . . وَيَرْمُلُونَ عَلَى أَقْدَامِهِمْ، شُعْثاً غُبْراً لَهُ» . (خطبۀ 192)
«عاشقان بيت اللّٰه. . . طواف خانه مى‌كنند. . . در حالى كه موهايشان آشفته است و بدنهاى غبار آلود دارند.»
توصيف حضرت از حجاج شيفتۀ بيت اللّٰه در اين است كه آنان چنان عاشق زيارت خانۀ دوست هستند كه بى‌توجه به وضيعت ظاهرى، به محض رسيدن از راه دشوار سفر، با همان وضع آشفته، امّا درونى زيبا، به ديدار كعبه كه نشان از محبوب دارد، مى‌شتابند.
بيگانگان در مراسم حج
رجوع شود به:
توطئۀ بيگانگان در مراسم حج. (نامۀ 33)
در حالى كه بيگانگان و دشمنان اسلام، تأثيرات عميق حج را در ارتقاى دين و دنياى مسلمين مى‌بينند و تأثير شگرف آن را در وحدت و انسجام بلاد اسلامى مشاهده مى‌كنند، در مقابل اين مراسم وحدت آفرين، بى‌تفاوت نمى‌نشينند و از توطئه در تضعيف آن مضايقه نمى‌كنند.
پاداش حج
«وَلَوْ أَرَادَ سُبْحَانَهُ. . . لَكَانَ قَدْ صَغُرَ قَدْرُ الْجَزَاءِ، عَلَى حَسَبِ ضَعْفِ البَلاَءِ» . (خطبۀ 192)
«اگر خداوند سبحان خانه‌اش را در سرزمينى قرار مى‌داد كه. . . همانا پاداش آن به تبع ضعيف شدن آزمايش كمتر مى‌شد.»
در اين بيان، حضرت به حجّاج رنجيده‌اى كه براى رسيدن به خانۀ محبوب،