44انجام دهند، عمل حلق يا تراشيدن موهاى سر براى مردان و كوتاه كردن قدرى از مو و ناخن براى زنان است.
حاجى همان گونه كه با آغاز سفر روحانى حج، از خانه و كاشانۀ خود دور شده، عادت مألوف را به هم زده و سختى‌هاى زيادى را تحمل نموده، با نزديك شدن به مكه و مدينه و شروع اعمال و مناسك حج، سيرهايى دارد و مراحلى را به جهت رسيدن به كمال طى مى‌كند و در هر مقامى براى خودسازى و تهذيب نفس گامى به پيش برمى‌دارد.
با بستن احرام، مبارزۀ خود را با شيطان و نفس سركش آغاز مى‌كند و با انجام هر كدام از فرايض حج به نوعى از بندى رهيده و درى از رحمت را به روى خود مى‌گشايد.
با مُحرِم شدن، بسيارى از كارها بر او حرام مى‌شود و او با مراقبت از نفس خودش تلاش مى‌كند كارى را بر خلاف رضاى حضرت حق انجام ندهد.
باطواف و گرديدن به دور خانۀ توحيد، در عمل نشان مى‌دهد كه در اين جهان تنها بر محور يك كانون بايد چرخيد و چون حضرت ابراهيم كه پس از يك عمر مبارزه با شرك و بت پرستى در كمال تسليم به دور حق گرديد، اكنون او هم در اقتدا به اسوۀ پيامبران‌اين معناى ژرف را دريافته و معبود و معشوق خود را تنها خدا دانسته، با طواف به دور خانه‌اش و با انابه و استغفار همچون فرشتگان از او طلب مغفرت مى‌كند.
با پشت سر گذاشتن طواف در مقام ابراهيم پا در جاى پاى ابراهيم گذاشته و چون او رو به سوى خدا، نماز طواف را انجام مى‌دهد. پس از نماز طواف هاجروار بين خوف و رجاء هفت بار با پاى برهنه و با تذلل و خضوع بين كوه صفا و مروه، سعى را به جا مى‌آورد و پس از سعى با تقصير و زدودن آلودگى‌ها از خود، مرحلۀ اول از فرايض حج تمتع را به پايان مى‌برد و خود را آماده مى‌كند تا بارهاى سنگين تر را بردارد.
با فرا رسيدن روز هشتم ذى‌حجه كم‌كم آماده مى‌شود تا احرام حج را ببندد. اين بار ازشهرمكه وازمسجدالحرام محرم مى‌شود و براى وقوف در عرفات، مشعر و منا و انجام اعمال حج تمتع خود را آماده مى‌كند.
حاجى با خيل عظيم زائرانى كه از سراسر جهان آمده‌اند، در زمان هايى محدود و معين، روز نهم را در سرزمين عرفات و شب دهم را در مشعرالحرام وقوف مى‌كند و روز دهم وارد سرزمين منا مى‌شود.
در سرزمين منا و قربانگاه پس از طرد