77الهى بر دل كدام يك از لشكريان اسلام بيش از ديگران اشراق داشته و اين اطمينان آسمانى در آن صحنۀ حسّاس در دست و بازوى كدام يك از حاضرين ظهور و تجلّى بيشترى يافته و مشركين را ناباورانه به خاك مذلّت كشانيده است.
آمار مقتولان از مشركان
براى روشن شدن اين حقيقت، بايد آمار مقتولان از مشركان را و اينكه به دست چه كسانى كشته شده‌اند، به دست بياوريم تا راه قضاوت درست در اين فضيلت را در پيش روى خوانندۀ عزيز قرار دهيم.
لازم به يادآورى است همانگونه كه آمار دقيق مقتولين جنگ بدر و معرفى همۀ آنان و خصوصيات ديگر به دست ما نرسيده و آنچه در تاريخ منعكس گرديده است اغلب دربارۀ سران و سردمداران شركت بوده است. اين ابهام دربارۀ تلاش قهرمانان اسلام نيز، كه نقش اساسى را در اين جنگ ايفا نموده‌اند، صادق است و تعداد دقيق كسانى كه به وسيلۀ آنان به هلاكت رسيده‌اند مشخّص نيست، ولى مى‌توان از آنچه در تاريخ به طور، ناقص به دست مى‌آيد، تا حدّى به حقيقت امر پى‌برد و با نقش اين افراد در اين جنگ آشنا گرديد.
ابن ابى‌الحديد در زمينۀ عدم انعكاس آمار دقيق پس از نقل و معرفى تعداد پنجاه و دو نفر از مقتولان از واقدى، مى‌گويد:
روايات زيادى داريم كه مقتولان بدر هفتاد نفر بوده، وليكن آنها كه به نام شناخته شده‌اند، همان افرادى است كه ما معرّفى نموديم. 1بايد به‌گفتار ابن ابى‌الحديد اين نكته را نيز اضافه كنيم: همانگونه كه در مقدّمۀ اين بحث اشاره نموديم و در آينده ملاحظه خواهيد كرد در تعميه و پرده‌پوشى حقايق تاريخى، به ويژه دربارۀ اميرمؤمنان وحمزه عليهما السلام نبايدنقش سياستها را ناديده گرفت و از جعل و تحريف در پيروزى‌هاى‌آن‌دو بزرگوار، كه در ارتباط مستقيم با سلطه‌گران بنى‌اميّه قرار داشت، غفلت نمود.
دو قهرمان جنگ بدر، على امير مؤمنان و حمزه سيد الشهدا عليهما السلام
كشته شدن بيشتر مقتولين جنگ بدر به دست مهاجرين و به ويژه اقرباى پيامبر صلى الله عليه و آله و در رأس آنان اميرمؤمنان عليه السلام و حمزه سيد الشهدا به وقوع پيوسته است.
و به طورى كه در تاريخ آمده است در همين جنگ بدر بود كه از سوى مشركان