52«بدان حج سه قسم است: قِران، اِفراد و تمتّع» . 12 - شيخ مفيد (م - 413) در المقنعه اگرچه صورت حج قران و افراد را بيان كرده ولى سخنى از وجوب عمرۀ مفرده پس از آن، به ميان نياورده است. او مىنويسد:
«اعمال حج قران عبارت است از احرام از ميقات مخصوص به آن و همراه با احرام قربانى را كه مقدور است، همراه مىكند، سپس دو طواف بر پيرامون خانه و يك سعى ميان صفا و مروه بجا مىآورد. . .
پس از اين مىفرمايد: صورت اعمال حج اِفراد نيز چنين است» . 23 - سيد مرتضى (م - 436) در جملالعلم و العمل، همانند شيخ مفيد مشى مىكند و سخنى از وجوب عمرۀ مفرده پس از حج قران و يا افراد نمىآورد. او مىفرمايد:
«حج قران به اين است كه از ميقات آن احرام ببندد و قربانى را همراه با احرام كند سپس دو طواف بر خانه و يك سعى ميان صفا و مروه انجام دهد» . 34 - همو در كتاب مسائل ناصريات افزون بر اينكه به وجوب عمرۀ مفرده پس از حج قِران و افراد اشارهاى نكرده استدلال مىكند كه در حج قِران و اِفراد، دو طواف و يك سعى بيشتر واجب نيست و كسانىكه افزون بر يك سعى را واجب مىدانند؛ بايد دليل بياورند. سيد مرتضى مىنويسد:
«حج قران در نظر ما عبارت است از اينكه با احرام هدى همراه گردد و بر او دو طواف بر خانه و يك سعى ميان صفا و مروه واجب است فقط» . 45 - ابىصلاح حلبى (م - 447) تصريح مىكند كه فرق ميان حج تمتّع با حج قران و افراد در اين است كه: در حج تمتع، افزون بر اعمال حج، مناسك عمره را نيز بايد اضافه كند، به عكس قران و افراد. وى مىنويسد.
«حج قران عبارت است از اينكه هدى را نيز همراه كند و حج افراد عبارت است از اينكه حج جداى از هدى و عمره باشد» . 56 - شيخ طوسى (م - 46) شايد اوّلين فقيهى باشد كه بر وجوب عمره پس از حجّ قران و افراد تصريح كرده است، او مىگويد:
«شخصى كه حجّ قران انجام مىدهد پس از انجام اعمال آن، از احرام خارج مىشود و بر اوست انجام عمرۀ مفرده پساز حجّ قران. . . . و كسى كه حجّ افراد انجام مىدهد وظيفهاش مناسك حج قراناست مگر در همراه كردن هدى.» 6