8شاكرانه اين است كه انسان با نعمت خداى متعال، به طورى رفتار كند كه خداى متعال اراده فرموده است تا اين نعمت باقى بماند؛ والّا نعمت زايل خواهد شد.

البته مردم حج را از جهت جنبه‌ى ظاهرى، بحمد اللّٰه و المنّه در طول تاريخ مسلمين حفظ كرده‌اند، لذا اين نعمت براى مردم باقى است. ليكن از جنبه‌ى قدر شناسى معنوى، شكر كاملى نسبت به اين نعمت انجام نگرفته است. لذا اين جنبه از اين واجب عظيم و اين بركت، از بيشتر مسلمانها سلب شده و از حج استفاده نمى‌كنند! . . .

چرا بعضى نمى‌خواهند كه از اين نعمت الهى، آن چنان كه خدا اراده كرده است، استفاده بشود. دلها نزديك، ذهنها روشن بشوند و دشمنان اسلام معرفى بشوند و مسلمين نسبت به دشمنان اسلام، ابراز نفرت و انزجار و بيزارى و برائت بكنند؟ چرا؟ اين فرصت عظيم و ذى قيمتى است؛ به نفع يك گروه مسلمان، يك ملّت خاص هم نيست.

فايده‌اش براى همه‌ى مسلمانهاست و به همه برمى‌گردد، همه سود مى‌برند.