6
معنا شناسى محرّمات حج
محمد مهدوى
مقدمه
تمام اعمال و مراسم حج رمزى و نمادين است و نمادهاى آن نيز معانى مختلفى را دارا است؛ اما هنوز ابعاد بى‌شمارى از اين فريضۀ بزرگ و مهم، ناشناخته و مهجور مانده است. بنابراين، با درك معانى اين نمادها، حقايق اين مراسم آشكارتر مى‌شود . البته حقايق آن تمام شدنى نيست و پا به پاى حركت زمان و رشد انديشۀ بشر رو به شكوفايى است. قدر مسلم اين‌كه هر اندازه فلسفۀ حج مورد بحث و بررسى قرار گيرد، پيام هاى تازه اى يافت مى‌شود و در نتيجه كاركردهاى جديدى از آن مراسم كشف مى گردد . روايات نيز به اين ژرفاى فناناپذيرِ حج اشاره دارد. آنجا كه زرارة بن اعين مى‌گويد: «از امام صادق(ع) پرسيدم: فدايت شوم! حدود چهل سال است كه مسائل حج را از شما مى‌پرسم و شما فتوا مى‌دهيد ... (و تمام نمى‌شود!) حضرت فرمودند: زراره! خانه‌اى كه دو هزار سال پيش از آدم، فرشتگان آن را زيارت كرده و بدان حج‌گزارده‌اند، تو انتظار دارى مسائل آن، طى چهل سال پايان پذيرد؟!» 1
معانى بسيارى از نمادهاى حج براى مردم مشخص نيست؛ مثلاً با آغاز احرام، از