53

در سرزمين منا

پس از بيتوته در مشعر، مقارن با طلوع آفتاب، راهى سرزمين منا شده و در طول روز تا قبل از غروب آفتاب جمرۀ عقبه را رمى ميكند، فرقى هم نميكند كه حج تمتع بجا ميآورد يا حج افراد يا حج قران؛ مستحب است كه به هنگام رمى تكبير و تسبيح بگويد.

سپس اگر متَمتِّع و غير مكّى باشد، به اتفاق همۀ مذاهب اسلامى قربانى بر او واجب است، ولى اگر حاجى مُفرِد باشد، بالاتفاق قربانى بر او واجب نيست، بلكه مستحب است.

بر حاجى قارِن بنا بر ديدگاه مذاهب چهارگانۀ اهل سنت قربانى واجب است، ولى بنا بر مذهب اماميه تنها در صورتى قربانى بر او واجب است كه از هنگام احرام قربانى به همراه آورده باشد.

از نظر اماميه قربانى بر حاجى متَمتِّع اهل مكّه هم واجب است، و از نظر بقيۀ مذاهب اسلامى مستحب مى‌باشد.

سپس حلق يا تقصير ميكند، چه متَمتِّع باشد، چه مُفرد و چه قارن؛ و با اين عمل همۀ محرمات بر او حلال ميشود، به جز «زن» بنا بر رأى حنابله، شافعيه و حنفيه، و به جز «زن و عطر» بنا بر رأى اماميه و مالكيه.

بازگشت به مكّه

اقسام سه گانۀ حاجى (متمتّع، مُفرِد يا قارن) همگى در همان روز به مكه بازگشته و طواف زيارت و دو ركعت نماز طواف بجا ميآورند. از نظر همۀ مذاهب اهل سنت، محرمات بر او حلال ميگردد، حتى «زن» .

در مرحله بعد، به اتفاق همۀ مذاهب اسلامى، حاجى متمتّع بايد ميان صفا و مروه سعى كند، اما در مورد حاجى مُفرد و قارن اختلاف نظر هست. به نظر اماميه آن دو در هر صورت بايد سعى بجا آورند، ولى به نظر مذاهب اسلامى ديگر سعى در صورتى بر آن دو واجب است كه بعد از اولين طواف به هنگام ورود به مكه سعى نكرده باشند، و گرنه واجب نيست.

از نظر اماميه لازم است حاجى متمتّع، مُفرِد يا قارن بعد از اين سعى، طواف ديگرى بجا آورند كه «طواف نساء» ناميده ميشود و تنها با انجام اين طواف است كه «زن» بر آنان حلال ميگردد.

بازگشت به منا

پس از آن، حاجى به منا برگشته و شب را در آنجا بيتوته ميكند و به اتفاق همۀ مذاهب اهل