متن کتاب میقات حج (فارسی) - جلد 88 - صفحه 22

(5 تا 272)

22و زنجانى. ¹

3. خمس ارث غير متعارف مستحب است:

آيات عظام: امام خمينى، خامنه‌اى، نورى. ²

سرمايه

از مواردى كه ميان فقهاى معاصر اختلاف وجود دارد، خمسِ سرمايه‌اى است كه از درآمدِ كسب حاصل مى شود؛ و اگر سرمايه از راه ارث، مهريه، ديه و مانند آنها تهيه شود، جداگانه مورد بحث قرار خواهد گرفت.

اقوال و مبانى در خمسِ سرمايه، عبارت است از:

1. سرمايه خمس دارد، مگر از چيزهايى باشد كه متعلق خمس نيست؛ از جمله صاحبان اين نظريه عبارت اند از:

آيات عظام: گلپايگانى ³و صافى. ⁴

2. سرمايه خمس دارد، مگر در دو صورت:

الف) پرداخت خمس سرمايه، درآمدِ آن را به حدى كم كند كه وافى به مخارج زندگى نباشد.

ب) در صورتى كه با پرداخت خمس سرمايه، درآمدِ آن مناسب شأن عرفى نباشد.

از صاحبان اين نظريه عبارت اند از:

آيات عظام: امام خمينى، ⁵خامنه‌اى ⁶و مكارم. ⁷

3. سرمايه اگر از درآمد سال قبل باشد، مطلقاً خمس دارد ولى اگر از درآمد سال جارى باشد نيز خمس دارد، مگر مقدارى كه مئونۀ سال او است.

صاحبان اين نظريه، از فقهاى معاصر عبارت اند از:

آيات عظام: خويى ⁸و تبريزى. ⁹

4. سرمايه مطلقاً خمس دارد، مگر در صورتى كه شخص براى تأمين هزينۀ زندگى خود و عائله ا ش محتاج به آن باشد، در اين صورت، به احتياط واجب پرداخت خمس واجب است.

آيت الله وحيد، از جمله صاحبان ابن نظريه ¹⁰است.

5. مقدارى از سرمايه كه براى ادارۀ عامله مورد نياز است، خمس ندارد وبقيۀ‌آن خمس دارد.

از جمله صاحبان اين نظريه عبارت اند از:

1) . توضيح المسائل مراجع، ج2، مسأله 1754

2) . همان.

3) . مجمع المسائل، ج1، ص 289

4) . جامع الاحكام، ج1، ص 168

5) . تحرير الوسيله، ج1، كتاب الخمس، مسأله 13

6) . الاجوبه، سؤال 952

7) . استفتائات، ج1، ص 104، سؤال 330

8) . منهاج الصالحين، ج1، ص373، مسالۀ 12194

9) . حاشيه، منهاج الصالحين.