34

قول نخست: صروره كسى است كه حج انجام نداده است.

«الذي لم يحجّ» ، ¹«من لم يحج بعدُ و يريد الحجّ لأوّل مرّة» ، ²«الذي يحجّ لأوّل مرّة» ، ³«مَن يحج للمرّة الأولى» . ⁴

اين عبارات؛ به ويژه عبارت نخست، به حسب ظاهر داراى اطلاق است و شامل هر كس كه حج انجام نداده است مى شود؛ چه براى خود و چه ديگرى. بنابراين، اگر كسى كه نخست به نيابت از ديگرى حج انجام داده باشد و سپس بخواهد براى خود حَجَّة الاسلام بجا آورد، صروره نيست؛ زيرا وى حج بجا آورده است، گرچه حجّ او حَجَّة الاسلام نبوده است.

قول دوم: صرورۀ مطلق كسى است كه حج انجام نداده است؛ مطلق من لم يحج.

⁵ با توجه به تصريح به اطلاق انجام ندادن حج در اين تعريف، كسى كه نخست به نيابت از ديگرى حج انجام داده باشد و سپس براى خود حَجَّة الاسلام بجا آورد، صروره نيست، زيرا وى حج بجا آورده است، گرچه حج قبلى او حَجَّة الاسلام نبوده است.

قول سوم: صروره كسى است كه حَجَّة الاسلام را انجام نداده است:

«من لم يحجّ حَجَّة الإسلام» ، ⁶الذي يأتي بحَجَّة الإسلام عن نفسه، و إن لم يكن حَجَّة الأوّل» . ⁷

بر اساس اين تعريف، اگر كسى نخست به نيابت از ديگران حج انجام داده باشد و سپس براى خود حَجَّة الاسلام بجا آورد، صروره است؛ زيرا وى حَجَّة الاسلام بجا نياورد، گرچه حجّى بجا آورده است.

قول چهارم: صروره كسى است كه حج خودش را انجام نداده و قصد دارد حج خود را انجام دهد:

«الحاجّ الرجل إذا كان في حَجَّة الأولى» ، ⁸«الحاج في أوّل حَجَّة» ، ⁹«الذى في حَجَّة الأولى» . ¹⁰

با توجه به اينكه در اين تعريف، حج به انجام دهنده اضافه شده، چه بسا بتوان استفاده كرد كه آن فرد، حج خود را انجام نداده است. بنابراين، اين تعريف همان تعريف سوم است كه گفت: صروره كسى است كه حَجَّة الاسلام را انجام نداده است.