62
4. سعد بن خوله
در برخى منابع وى ايرانى تبار و در برخى ديگر يمنى معرفى شده است. ترديدى نيست كه ايرانيان بسيارى در آستانۀ ظهور اسلام، در يمن ساكن بودند و به «ابناء» شهرت داشتند. شايد سعد يكى از آنان بوده است.
ابن حجر از قول ابن هشام تصريح مى كند كه سعد بن خوله ايرانى بود (هو فارسى من اليمن حالف بنى عامر) و با بنى عامر در مكه هم پيمان شد. 1
ابن عبدالبر نيز طبق قولى از سعد بن خوله با تعبير «كان من عجم الفُرس» ياد مى كند. 2منسوب كردن او به عامرى از آن روست كه وى از موالى وهب بن سعد و يا مولاى ابى رهم بن عبد العزّى، از بنى عامر بن لؤى، از عرب عدنانى بود.
گفته شده سعد در هجرت دوم گروهى از مسلمانان به حبشه شركت داشت. در صورت صحت اين گزارش، سعد را مى توان از مسلمانان نخستين برشمرد. وى همچنين از حاضرين در غزوات بدر، احد، خندق و ديگر غزوات پيامبر (ص) بود. به جز طبرى كه سال درگذشت سعد را هفتم هجرت دانسته، ديگران آن را در سال دهم هجرت و در حجة الوداع ذكركرده اند. سعد شوهر سبيعۀ اسلميه بود. 3اطلاعات ديگرى از وى در دست نيست.
گفتنى است، در ميان صحابه چند نفر با نام سعد بن خوله يا خولى وجود دارند؛ چنانكه ابن عبدالبرّ و ابن اثير و برخى ديگر از مشهور ترين صحابه نگاران، مدخلى به نام سعد بن خولى در كتاب هاى خود اختصاص داده اند و او را مولاى حاطب بن ابى بلتعه معرفى كرده و از او با تعبير «قيل هو من الفُرس» يادكرده اند. گفته شده اختلافى نيستكه سعد به عنوان صحابى در نبرد بدر همراه مسلمانان حضورداشته است. 4
5. انسه
انسه يا انس از كسانى است كه در منطقۀ سراۀ متولد شده و از موالى رسول الله (ص) و آزاد شدۀ آن حضرت بود. 5در بيشتر منابع، به اصل و نسب او اشاره نشده، اما برخى پدرش را ايرانى و مادرش را حبشى دانسته ا ند. «أصله من عجم الفرس كانت أمه حبشيهًْ» . 6برخى گفته ا ند نام پدرش كردوى بود؛ پسر اشرنيده، پسر ادوهر پسر مهرادر (مهرآذر) . . .
انسه از صحابۀ ايرانى پيامبرخدا (ص) به شمار آمده است. 7وى كنيۀ ابومُسرّح و به قولى ابومسروح داشت. 8هنگامى كه رسول الله (ص) براى پاسخگويى مى‌نشست، انسه كسان را اجازه مى‌داد تا به