13 1. حلم و بردبارى؛ كه شخص با آن بتواند مالك غضب خودش باشد. غضب اگر براى خداوند باشد امرى است پسنديده، ولى در اينجا مراد غضب هايى است كه نفسانى است و از كم ظرفيتى و عدم سعۀ صدر ما نشأت مى گيرد. كسى كه به اين سرزمين مى آيد، بايد با حلمى همراه باشد كه گفتار و رفتار انسان هاى متفاوت او را به خشم نياورد. داراى دلى باشد با وسعت زياد كه بدى ها و كجى ها و بخل ها و آزار و اذيت ها و ناسپاسى ها و ناجوانمردى ها و بى ادبى ها را بتواند تحمل كند و سينه اش دريايى باشد كه با هر سنگ اندازى موجى در او ايجاد نشود و درخت بلند روحش را هيچ بادى به لرزه در نياورد.

2. خُلق نيكو؛ كه بتوانى مصاحبت و همراهى با همۀ راهيان داشته باشى. با اخلاق متفاوت اُنس بگيرى و با تمام مردم مسلمان و مؤمن بتوانى همراه باشى و آن ها را جدا نكنى و براى تو پولدار و فقير، تحصيل كرده و بى سواد، روستايى و شهرى، رييس و كارگر و. . . همه يكسان باشد كه اين همه لازمه ا ش معرفت و سعۀ صدر و تحمل زياد است كه از وجود مخلص بر مى آيد.

3. تقوا و ورع؛ كه ما را از حرمات الهى و ارتكاب معاصى باز دارد؛ چون كسى كه ورع ندارد حدود الهى را محترم نمى شمارد و با تعدى و تجاوز به حدود الهى، فاسق مى شود و با فسق ظلمت را به دست مى آورد. اين طبيعى است كه به چنين شخصى نورى داده نمى شود كه اگر هم بدهند آن را از بين مى برد و يا عمل را نمى تواند به كمال برساند و يا بعد از اتمام آن را نابود مى كند. ¹

با توجه به رواياتى كه در زمينۀ سوء خلق وجود دارد و نيز كسانى كه به هنگام عصبيت، مالك غضب خود نيستند، تعبير مى كنند كه ايمان اين -ها زود فاسد مى شود؛ همان طور كه سركه عسل را فاسد مى كند و يا كسى كه ورع ندارد زود به گناه آلوده مى شود و نور حج كه در او پديد آمده و در چهرۀ حاجى هويداست با گناه كردن اين نور از بين مى رود. پس با حج مى خواهيم بنيانى برپا كنيم و نورى بدست آوريم. كسانى كه با اين سه خصلت همراه نيستند قدرت حفظ اين بنيان و اين بنا و نگهدارى اين نور را ندارند.

بدون ورع عمل تمام نمى شود. و آن اهداف و اغراض حاصل نمى شود. ويا بعد از حصول و بنيان شدن، بدون ورع نابود مى شود و از بين مى رود. چون تو در اين مسير و در سفر با مسائل متعددى و افراد مختلفى برخورد دارى. اگر حلم و تحمل، اگر خُلق و مدارا و اگر تقوا و پرهيز از شهوات نباشد عمل را اگر به پايان ببرى به كمال نمى رسانى. يك برخورد بد امكان دارد تو را هم به معصيت