35
كراهت توقف امير الحاج در انجام مناسك حج
كراهت توقف اميرالحاج در حين انجام اعمال و مناسك را از ماجرايى كه از امام صادق (ع) نقل شده، برداشت كرده‌اند. در سال 140 هجرى كه امام صادق (ع) در موسم حج حضور داشت، هنگام عزيمت از عرفات به مشعر مركبش دچار مشكل شد و حضرت از مركب فرود آمد. اسماعيل بن على بن عبدالله بن عباس كه امير الحاج بود و قدرى جلوتر از امام حركت مى‌كرد، متوجه شد و به انتظار حضرت توقف كرد. امام سرش را بلند كرده، فرمود:
«إِنَّ الإِمَامَ إِذَا دَفَعَ لَمْ يَكُنْ لَهُ أَنْ يَقِفَ إِلاَّ بِالْمُزْدَلِفَةِ» . 1
البته او به انتظار ايستاد تا امام (ع) سوار مركب شود و آن حضرت را همراهى نمايد.
خاتمه: سرنوشت ولايت و امارت حج در شرايط كنونى
از وظايف اميرالحاج در مديريت حج و نيز تعيين اميرالحاج در تاريخ اسلام برمى‌آيد كه امارت حج با وحدت امت اسلامى و يگانگى دولت اسلامى عجين است. به اين معنا كه شخص امام مسلمانان امارت حج را بر عهده مى‌گيرد يا فردى را براى اين مسؤوليت ميگمارد.
البته امروزه كه امت اسلامى به صورت پراكنده در كشورهاى متعدد و تحت حاكميت دولت‌هاى گوناگون به سر مى‌برند، بحث از امارت حج و تعيين اميرالحاج، قدرى متفاوت با گذشته است. امروزه هر كشورى، سرپرستى را براى حجاج اعزامى خود تعيين كرده و «بعثه» اى را در شهرهاى مكه و مدينه در موسم حج برپا ميكند و نماينده‌اى براى انجام امور مربوط به حجاج اعزامى خود ميفرستد و به حسب ظاهر ارتباط و هماهنگى ميان آنها هم وجود ندارد.
به نظر مى‌رسد تا رسيدن به جامعۀ واحد اسلامى، كه دولتى واحد، امّت اسلام را تحت پوشش قرار دهد، لازم است دربارۀ حج كه به همۀ مسلمانان تعلّق دارد، طرحى نو در انداخت تا مصالح اسلام و مسلمين را تأمين نمايد و بتواند اهداف متعالى حج را برآورده سازد.
شايد امروزه به خاطر گستردگى آمارى و پراكندگى زائران خانۀ خدا در موسم حج، مديريت حج به شيوۀ گذشته و با مديريت شخصى به عنوان امير الحاج با وظايف الزامى و غيرالزامى مشخص ممكن نباشد، بلكه شرايط و مقتضيات زمانى و مكانى ايجاب نمايد كه زائران هر كشورى يا لااقل پيروان هر مذهبى تحت ولايت و زعامت يكى از علما و فرزانگان آن كشور يا مذهب قرار گيرند و