50خيبر مىداند كه من مرحبم، غرق سلاحم و شجاعم؛ شجاعى كه در جنگها آزموده شدهام و يكّه سواران شجاع را از پشت زين به زمين آوردهام.
على (ع) هم پيش آمد و گفت:
أنا الذي سمّتني أمّي حيدرة
كليث غابات كريه المنظرة أو فهيم بالصاع كيل السَّندرة
«من كسى هستم كه مادرم حيدرم ناميد. من شير ژيان بيشههايم و در زمان سنجش و ميزان، دقيق و عادلم.»
در اين هنگام، على (ع) بى درنگ سر مرحب را از تن جدا كرد و او را كشت و پيروزى از آنِ او شد؛ مسلم،162 بيهقى163 و ديگران چنين آوردهاند. اما ابن اسحاق164 مىگويد: كسى كه با مرحب مبارزه كرد، محمد بن مسلم بود و اين روايت ابن اسحاق را احمد بن حنبل165 و حاكم166 و ديگران نقل كردهاند.
واقدى مىنويسد: على بود كه با مرحب روبهرو شد و او را كشت. سپس روايتى با اين مضمون مىآورد كه محمد بن مسلم با مرحب روبهرو شد و بعد از جنگ تن به تن، پاهاى مرحب را قطع كرد و سپس على آمد و گردن او را زد.167 اگر قول واقدى درست باشد، نشان مىدهد كه هر دو صحابى در كشتن مرحب نقش داشتند. در غير اين صورت، آنچه در صحيح آمده بر ديگر روايات مقدم است.
واقدى آورده است: بعد از كشته شدن مرحب، ياسر يهودى وارد ميدان مبارزه شد و على به سويش حركت كرد ولى زبير گفت تو را سوگند مىدهم كه مرا با او تنها بگذارى و على چنين كرد و زبير، ياسر يهودى را كشت168 آنگاه عامر يهودى شمشير به دست، زرهپوش و با كلاه خودى آهنين مبارزه طلبيد. مردم كنار رفتند. على پيش آمد و ضرباتى به او زد كه كارساز نبود تا اين كه ضربهاى به پاى او زد و به زمينش انداخت، سپس او را كشت و سلاحش را برداشت. 169
واقدى به دنبال خبر كشته شدن مرحب به دست على، مىنويسد: على با مردى در دروازۀ قلعه مواجه شد. او به على (ع) ضربهاى فرود آورد كه على با سپر جلوى آن را گرفت. سپس على درِ قلعه را سپر خود قرار داد و همچنان در دست او بود تا اينكه خداوند قلعه را به دست على فتح كرد.170
ابن اسحاق171 اين روايت را آورده و بيهقى172 و ابن حجر173 از او نقل كردهاند و آن گواه شجاعت و قدرت على و امرى واضح و مشهور ميان خاص و عام بود.
مشركان كشته شده و به اسارت رفته با دست على7، در غزوات
على (ع) در جنگهاى همراه پيامبر، مشركان زيادى را به هلاكت رساند كه از آن ميان برخى مستقيم به دست على و برخى ديگر با مشاركت على كشته شدند. نام كامل اين افراد و محل قتل آنها به شرح زير مىباشد:
مشركانى كه در جنگ بدر توسط على كشته و يا اسير شدند:
1. وليد بن عتبۀ بن ربيعه كه ابن اسحاق و واقدى مىگويند به دست على (ع) كشته شد.174
2. عاص بن سعيد بن عاص كه ابن اسحاق و واقدى آوردهاند: قاتل وى على بوده است.175
3. عامر بن عبد الله، همپيمان بنى عبدشمس كه بنابر روايت ابن اسحاق وواقدى،176 على او را كشته است.
در روايتى ديگر از واقدى، قاتل وى سعد بن معاذ است.
4. طعيمۀ بن عدى بن نوفل؛ ابن اسحاق دو روايت دربارۀ قاتل وى آورده كه در روايت اول على و در روايت دوم حمزه177 را معرفى نموده است و واقدى روايت دوم را تأييد مىكند. 178
5. نوفل بن خويلد بن اسد؛ كه به گفتۀ ابن اسحاق و واقدى، على او را كشته است.179