17
آسيب شناسى معنوى در حج
لطف الله اشراقى
امير مؤمنان (ع) فرمود: «فَإِنَّ لِكُلِّ شَيءٍ آفَةٌ» .1
و نيز در روايات متعددى اين مضمون وارد شده است كه: «آفَةُ الدِّينِ الْهَوَى، و آفَةُ الْعِلْمِ النِّسْيانُ، و آفَةُ الْحِلْم الذُّلّ، آفَةُ الْعِبَادَة الرِّيا. . .» 2
بر اين اساس، اكنون پرسش اين است كه‌حجگزار با ارتكاب چه امورى‌بر اعمال و مناسك خود در حج آفت وارد ميكند و ازارزش حج‌خويش ميكاهد و بهره وثمرۀ اندك عايدش ميشود؟
برخى از زائران خانۀ خدا، گاهى در تحقّق اعمال حج رنجها ميبرند و چنين ميانديشند كه آنها را تمام و كامل به انجام رساندهاند، در حالى كه چنين نبوده و از آفات عمل خويش غافلاند.
اينجا است كه بايد گفت: آسيب شناسى در اعمال حج، از مهمترين تكاليف و مشكل‌ترين عبادات است؛ زيرا چه بسا با نشناختن آسيبها، اعمال آدمى باطل و حبط گردد و هدر رود! در حالى كه آرزوى هر حاجى بعد از مدتها انتظارِ تشرّف اين است كه حجى مبرور و محفوظ از هر نوع آسيب و گزند در صحيفۀ اعمالش ثبت شود.
بحث «آفات حج» در اينجا شامل همۀ مبطلات حج و نيز هر امرى است كه موجب تضييع‌و يا نقصان در بركات آن ميشود؛ بهطورى كه حاجى از اعمال خويش احساس نارضايتى ميكند و پس از انجام اعمال ميگويد: تازه متوجه شدهام كه حج مبرور چيست و حج مقبول كدام است و من انجامش ندادهام!
- ايكاش پيش از اعمال، از تعليمات مناسكآگاه و ازآفت جهل وبيخبرى‌مصون ميشدم.
- ايكاش در حين اعمال، كسى با تذكراتش از خواب غفلت بيدارم ميكرد.
اين آسيبها به حدّى مهم وحساس استكه بايد از ماهها پيش از تشرفِ حاجيان، براى مصونيت از آنها برنامهريزى كرد؛ از يك سو آگاهيهاى لازم را به حاجيان منتقل كرد و از سوى ديگر آمادگى روحى و اخلاقى در آنان به وجود آورد تا از فرصت به دست آمده، بهترين بهره بردارى را بنمايند.
آسيب هاى حج: