36سفر آقاى هاشمى به عربستان؛ سرمايه گذارى جديد براى روابط رياض - تهران
خبرگزارى مهر/ دوشنبه خرداد
دعوت پادشاه عربستان سعودى از آيت الله هاشمى رفسنجانى، رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام، براى شركت در كنفرانس «گفتگوى اسلام» و سفر طولانى و ده روزۀ رييس مجلس خبرگان به عربستان، قطعاً در قامت يك اتفاق مهم و ويژه‌در تاريخ روابط ديرينۀ ايران و عربستان سعودى است.
دراين كنفرانس‌شيوۀ گفتگو، ضوابط و شرايط آن، آداب و چگونگى گفتگو، آيندۀ گفتگو در سايۀ اهانت‌هاى مكرر به اسلام، امور انسان و اصلاح وضعيت جوامع بشرى، پيشگيرى از برخورد تمدن‌ها؛ مسائل خانواده و اخلاق در مشتركات انسانى، گفتگو ميان پيروان اديان، فرهنگ‌ها و تمدن‌ها به جاى برخورد تمدن‌ها با هدف ايجاد روابط مسالمت آميز مورد بحث و بررسى صاحبنظران و مقامات عالى كشورهاى اسلامى قرار گرفت.
تا پيش ازپيروزى انقلاب اسلامى و سقوط شاه، ايران و عربستان در چارچوب دكترين نيكسون‌دو متحد نظامى - مالى آمريكا در منطقه محسوب مى شدند و «رفاقتى آميخته با رقابت ملايم» با يكديگر داشتند (به خصوص در مورد موضوع نفت ( اما بعد از پيروزى انقلاب اسلامى، ايران به قطب مخالف سياست‌هاى آمريكا در منطقه درآمد و بلافاصله يك دورۀ بى‌ثباتى وبى‌اعتمادى و سپس‌تنش در روابط ايران و عربستان روى داد كه قريب به يك دهه دوام آورد كه‌شديدترين مصداق آن حادثۀ خونين مكه ( شمسى) بود.
اما مشتركات و منافع مشترك ايران و عربستان آنقدر زياد و گسترده بود كه در سال‌هاى ميانى دهۀ هفتاد شمسى و در دوران رياست جمهورى هاشمى رفسنجانى، جرقۀ دوستى ايران و عربستان زده شد و مجدداً روابط ايران و عربستان به گرمى گراييد.
بعد از حادثۀ يازدۀ سپتامبر، رابطۀ ايران و عربستان بارديگر دچار بى‌ثباتى و خلأ هويتى شد و موضوع لبنان و بحران انتخاب رييس جمهور در اين كشور، تبديل به يكى از كانون‌هاى اختلاف ايران و عربستان شد.
به نظر مى رسد ملك عبدالله با دعوت اخير از هاشمى رفسنجانى به نوعى قصد «بازسازى» و بازگشت روابط ايران و عربستان به روزهاى طلايى را دارد كه اين دعوت هم با پاسخ گرم و معنادار طرف ايرانى مواجه شد.
به نظر مى رسد از پايان دهۀ اصلى‌ثابت و استراتژيك‌در سياست خارجى جمهورى اسلامى با عنوان «حفظ و ارتقاى روابط با عربستان» شكل گرفته باشد كه طرف عربستانى با تكيه بر اين اصل مهم و با وارد كردن شخصيت برجسته‌اى چون هاشمى رفسنجانى تلاش دارد در جهت حلّ اختلافات و رفع سوء تفاهمات بين دو كشور پيش دستى كرده باشد.
اما عمده‌ترين چالش‌هاى ايران و عربستان را مى‌توان در موارد زير فهرست كرد :
- رقابت ايدئولوژيك دو كشور با هم ونمايندگى دو طيف اصلى شيعيان و اهل سنت از سوى ايران و عربستان و تقابل گفتمان وهابى و شيعى در شهرهاى مقدس مكه و مدينه.
- تفاوت در رويكرد كلان به حضور نيروهاى بيگانه در منطقۀ خليج فارس و در رأس آن‌ها حضور نظامى - سياسى ايالات متحدۀ آمريكا.
- تفاوت ديدگاه ماهيتى - شكلى دو كشور در برخى امور؛ همچون اوضاع عراق، لبنان و فلسطين.
اما بروز گفتمان افراطى تروريستى در بخشى از جهان اسلام كه با گفتمان سلفى و مصاديقى چون «گروه القاعده» شناخته مى‌شود و حوادث تلخ عراق و بروز جنگ‌هاى طايفه‌اى و مذهبى در اين كشور، طرفيت عظيمى را براى همكارى مشترك عربستان و ايران ايجاد كرده است كه مى‌توان گفت : مواضع خاص، معتدل و واقع بينانۀ هاشمى رفسنجانى در مورد وحدت جهان اسلام، مؤلفۀ ديگرى است كه باعث شده است عربستانى‌ها سرمايه‌گذارى جديدى را در مورد روابط با ايران آغاز كنند. شرط مهم براى به ثمر رسيدن اين دور جديدِ سرمايه‌گذارى‌ها در روابط ايران و عربستان، كنترل جريان‌هاى سياسى برهم زننده در هر دو سو و تعهّد عملى و صادقانه به توافقات اين سفر مهم است.
به بهانۀ دومين ورود آيت الله هاشمى رفسنجانى
بر روابط رو به وخامت تهران - رياض
www. tiknews. info((
در اواخر سال 8731 آيت الله هاشمى رفسنجانى همراه تعدادى از همكارانش در دولت سازندگى، سفرى به سرزمين وحى براى زيارت حرمين شريفين و انجام عمرۀ مفرده داشت. پس از اين سفر بود كه دست اندر كاران فصلنامۀ «ميقات حج» (كه از منشورات حوزۀ نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت است) ، مصاحبه‌اى با ايشان ترتيب دادند كه مفصل و طولانى است و بيش از 02 صفحه از صفحات اين مجله را پر كرده و گفتگويى است پرنكته، تأمّل برانگيز و خواندنى.