59يا رسولالله، ممنونم كه اين موجود گنهكار را به خانهات راه دادى. ياريام كن اين حالات معنوى، كه بهترين سوغات اين سرزمين است را هميشه حفظ كنم. . .
هاجر، اين زن، تا اين اندازه قدرت تصرف در عالم دارد؟ ! بهراستى كه انسان در شگفت ميماند. او از سويى مظهر والاى صبر، مجاهدت، عطوفت و مهر مادرانه است و از سوى ديگر، تابلوى چند بُعدى انتظار، عشق، ايمان و تسليم است كه اينها نمايانگر اراده و قضاى الهى است؛ قدرتى كه مىتواند از يك كنيز بىمقدار، انسانى بزرگ و جاودانه بسازد و جاى پاى يك زنِ محروم و سياه و كنيز، محل گام نهادن بزرگترين مردان، حتى ائمۀ اطهار شود. چه زيباست اين صحنه و چه عبرتآموز!
امام صادق (ع) فرموده اند: چون ابليس در محل جمرات بر ابراهيم (ع) ظاهر شد و آن حضرت شيطان پليد را سنگسار نمود، همين سنت براى نسلهاى بعد باقى ماند. بنابراين، رمى جمرات در واقع يك تمرين عملى همگانى براى زنده نگهداشتن روح مبارزه با صفات شيطانى است كه همهساله بايد در زمان معلوم، به صورت يك رزمايش عمومى برگزار شود.
با خود مىانديشم كه اين همه زائر اگر به راستى عاشق بودند و به حقيقت و كنه دين پى برده بودند، ديگر هيچ قدرتى نمىتوانست مسلمانان را تا اين حد مورد ظلم قرار دهد. باورم نمىشود با وجود نيرويى چنين عظيم، برادران و خواهران ما در فلسطين و عراق و افغانستان دچار اين همه آوارگى و گرسنگى هستند.