6فرهنگ و انديشه‌هاى جاهلى را متحوّل ساخته، اخلاق و آداب اسلامى را به آنان آموزش مى‌دادند و سپس به ايشان علم و حكمت مى‌آموختند؛ هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي اْلأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آيٰاتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتٰابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كٰانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلاٰلٍ مُبِينٍ 1و از سوى ديگر زنجيرهاى اسارت و بندگى را از دست و پاى مردم برمى‌داشتند. وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ اْلأَغْلاٰلَ الَّتِي كٰانَتْ عَلَيْهِمْ 2.
آنگاه پاكى‌ها و پاكيزگى‌ها و بدى‌ها و پليدى‌ها را براى مردم تبيين نموده، از آنان مى‌خواستند با بهره‌گيرى از پاكى‌ها و اجتناب از پليدى‌ها، راه را براى رشد و كمال خويش فراهم كنند؛ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبٰاتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبٰائِثَ 3و در همين راستا چگونگى اقامۀ عدل و قسط را به مردم تعليم دادند تا جامعه‌اى به دور از ظلم و ستم برپا كنند و همگان با هم زندگى مسالمت آميز داشته باشند. لَقَدْ أَرْسَلْنٰا رُسُلَنٰا بِالْبَيِّنٰاتِ وَ أَنْزَلْنٰا مَعَهُمُ الْكِتٰابَ وَ الْمِيزٰانَ لِيَقُومَ النّٰاسُ بِالْقِسْطِ 4از مردم مى‌خواستند تا دروغ نگويند، آبروى همديگر را نبرند، اموال يكديگر را به ناحق نخورند، به حقوق همديگر تجاوز نكنند، با هم مهربان باشند، كوچكترها بزرگترها را محترم بشمارند، بزرگترها به كوچكترها ترحّم كنند، زنان و مردان همديگر را شريك زندگى و مكمّل هم بدانند و با نيايش و نماز و عبادت، خود را به فيض‌بخشى هستى نزديك كنند و. . .
اين‌ها گوشه‌اى از روش‌ها و برنامه‌هاى پيامبران به ويژه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله براى ايجاد يك جامعۀ شايسته و توحيدى است.
از سوى ديگر پيامبر صلى الله عليه و آله از نظر شخصى و اخلاقى نيز داراى جاذبه‌هاى فراوانى است. او نسبت به همگان مهربان و دلسوز است؛ فَبِمٰا رَحْمَةٍ مِنَ اللّٰهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ 5.
داراى بهترين اخلاق است؛ وَإِنَّكَ لَعَلىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ 6.
در هدايت و ايمان آوردن مردم، حريص و نسبت به مؤمنان رحيم و مهربان است؛ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مٰا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ 7.
قرآن از همۀ پيروان اسلام؛ آنان كه طالب كمال و تشنۀ حق و فضيلت‌اند