53معجزات حضرت و جنگهايى كه در زمان حيات ايشان به وقوع پيوسته و در رابطه با تاريخ زندگى ايشان از ولادت تا وفات، نامهها و خطبهها و كلمات قصار، كه از ايشان به يادگار مانده و سنتهاى حضرت در چگونگى لباس پوشيدن و غذا خوردن و راه رفتن و بالأخره در جهت اخلاقيات و ملكات ايشان و دهها موضوع ديگر نگاشتهاند و امروز بسيارى از آنها، به يادگار بهدست ما رسيده است. خداوند به تمامى آنها بهترين جزا را عنايت فرمايد!
بايد اعتراف كرد
انسانى كه از جهت معنويت و روحانيت، به سدرة المنتهى 1رسيده و پرواز و معراجش او را به مقام دَنَا فَتَدَلَّى * فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى 2نشانده و خداوند بزرگى كه تمامى نعمتهاى دنيوى را قليل مىشمارد و مىگويد: . . . قُلْ مَتٰاعُ الدُّنْيٰا قَلِيلٌ. . . از اخلاق و ملكات و روحيات آن راد مرد عالم ملك و ملكوت با تعبير «عظيم» ياد مىكند، 3قطعاً زواياى وجودى كشف نشدهاش فراوان است. چه زيبا فرمود آن يگانه مرد كلام و سخن؛ يعنى على عليه السلام در بارۀ پيامبرخدا صلى الله عليه و آله آنگاه كه از ايشان مىخواهند تا اخلاق پيغمبر را بر ايشان بشمارد و توصيف كند:
شما متاع دنيا را براى من بشماريد.
گفتند: نعمتهاى دنيا فراوان است و قابل شمارش نيست؛ همانگونه كه قرآن بيان نموده . . . وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللّٰهِ لاٰ تُحْصُوهٰا. . . .
على عليه السلام فرمود: شما نعمتها و متاع دنيا را، كه قرآن از آن با تعبير «قليل» ياد مىكند و مىفرمايد: . . . قُلْ مَتٰاعُ الدُّنْيٰا قَلِيلٌ. . . نمىتوانيد براى من بشماريد، چگونه انتظار داريد من اخلاق محمدى را براى شما بشمارم و حال آنكه قرآن از آن به «عظيم» ياد نموده و فرمودهاند: وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ. 4
اگر در بُعد اخلاق و ملكاتِ روحى پيامبر نتوانيم به انتها برسيم، آيا مىتوان به بُعد عرفان حضرت و يا مقام ولايت ايشان بهطور تمام و كمال پى برد؟
عالم ربّانى و فقيه و فيلسوف آيتاللّٰه شيخ محمد حسين اصفهانى در مدح حضرت مىسرايد:
اى اصل قديم و عقل اَقدم
وى حادث با قديم توأم