22هنگام ورود به مكه، از گردنۀ بالاى مكه وارد شد و زمان بازگشت به مدينه از درّۀ پايين مكه؛ يعنى «ذى‌طوى» بيرون آمد. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله هنگام ورود به مسجد متوقف شد و رو به كعبه ايستاد و خدا را سپاس و ثنا گفت و بر پدرش ابراهيم خليل درود فرستاد و بعد از ورود به مسجد، به‌سوى حجرالأسود رفت و آن را بوسيد، سپس مشغول به طواف شد و بعد از طواف در پشت مقام ابراهيم، دو ركعت نماز خواند. بعد از نماز، بر سر چاه زمزم آمد و از آن نوشيد و گفت: « اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نافِعاً وَ رِزْقاً واسِعاً وَشِفٰاءً مِنْ كُلِّ داءٍ وَسُقْمٍ» . و اين دعا را رو به قبله تكرار كرد. سپس به اصحاب خود فرمود: ديدار از كعبه، بايد با استلام حَجَر پايان پذيرد.

بار ديگر حجرالأسود را بوسيد و راهىِ صفا شد و با صداى بلند گفت: «از آن‌جا آغاز مى‌كنم كه خداوند آغاز كرده است.» لذا بر كوه صفا بالا رفت تا سعى صفا و مروه را آغاز كند و چندان بر روى آن توقف كرد كه انسان مى‌تواند سورۀ بقره را تلاوت كند. ¹طبق روايت ديگر، كه معاوية بن عمار از امام صادق عليه السلام نقل كرده است، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله پس از فراغت از سعى صفا و مروه، اشاره به پشت سر خود كرد و خطاب به مردم فرمود:

اكنون اين جبرئيل است كه به من مى‌گويد: به شما فرمان دهم كه هركس با خود قربانى نياورده، از احرام خارج شود (و عمل خود را عمره قرار دهد) و اگر من آن‌چه تاكنون انجام داده‌ام، انجام نداده بودم، همان كارى را كه به شما فرمان دادم، انجام مى‌دادم، ليكن اكنون قربانى به همراه آورده‌ام و براى كسى كه قربانى به همراه دارد، شايسته نيست از احرام خارج شود، مگر آن‌كه قربانى به قربانگاه رسد.

در اين هنگام يكى از حاضران گفت: «ما به حج آمده‌ايم، در وضعيتى كه از سر و موى ما آب (غسل) ريزان است. پيامبر صلى الله عليه و آله به او گفت: تو هيچ‌گاه به اين حكم ايمان نخواهى آورد. ²در اين لحظه، سراقة بن مالك بن جعشم كنانى گفت: اى فرستادۀ خداوند، دين ما را آن‌گونه به ما بياموز كه گويا امروز آفريده شده‌ايم. اين دستور كه فرمودى ويژۀ امسال است يا براى هميشه؟ پيامبر صلى الله عليه و آله در پاسخ او فرمود: اين فرمانى است براى هميشه، تا روز قيامت. سپس انگشتان خود را در هم فرو برده، گفت: اين‌چنين حج و عمره تا روز قيامت به‌هم پيوسته گرديد. ³پس از سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله، گرچه حكم شرعىِ جديد براى بعضى از صحابه سنگين و غير قابل قبول مى‌نمود، ليكن به هر جهت اصحاب و همراهان پيامبر صلى الله عليه و آله به دو گروه تقسيم شدند؛ الف: كسانى كه همانند پيامبر صلى الله عليه و آله از مدينه با خود قربانى آورده بودند كه از جملۀ آن‌ها ابوبكر،