16«مَثٰابَةً» ، از ثوب، به معناى رجوع به حالت سابق (مفردات راغب) و موضع سابق و مكان سابق آمده است. مَثٰابَه بودنِ خانۀ خدا، معنايش رجوع مكرّر به آن است. ¹

حج بذلى

واجب شدن حج بر انسان در صورت تأمين هزينۀ آن توسط شخص ديگر:

. . . وَ لِلّٰهِ عَلَى النّٰاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطٰاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً. . . . آل عمران: 97

محمدبن مسلم گويد: از امام صادق عليه السلام در بارۀ . . . وَ لِلّٰهِ عَلَى النّٰاسِ حِجُّ الْبَيْتِ. . .

پرسيدم، حضرت فرمود: «مقصود از مَنِ اسْتَطٰاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً. . . داشتن مالى است كه بتواند با آن حج انجام دهد. گفتم اگر بر كسى مالى عرضه شود كه با آن حج انجام دهد، اما او شرم كند (حكمش چيست؟) حضرت فرمود: اين شخص مستطيع است. ²

حج پياده

برترى حج پياده نسبت به حج سواره:

وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجٰالاً وَ عَلىٰ كُلِّ ضٰامِرٍ. . . . حج: 27

از تقديم ذكرى «رِجٰالاً» بر «وَ عَلىٰ كُلِّ ضٰامِرٍ» مى‌توان برترىِ حج پياده بر حج سواره را استفاده كرد. ³

حج در تاريخ:

رايج بودن انجام حج در عصر و شريعت ابراهيم عليه السلام:

وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجٰالاً وَ عَلىٰ كُلِّ ضٰامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ . حج: 27

دعوت عمومى ابراهيم عليه السلام از مردم به زيارت خانۀ خدا و انجام مناسك حج:

وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجٰالاً وَ عَلىٰ كُلِّ ضٰامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ . حج: 27

انجام مناسك حج امرى رايج در عصر شعيب و موسى عليه السلام:

قٰالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هٰاتَيْنِ عَلىٰ أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمٰانِيَ حِجَجٍ. . . . قصص: 72