32انفاقگران و جهادگران پيش از فتح مكه داراى درجات برتر و ارزشمندتر نسبت به انفاقگران و جهادگران پس از فتح مكه:

وعده فتح مكه

وعدۀ فتح مكه به پيامبر صلى الله عليه و آله از سوى خدا، قبل از هجرت آن حضرت به مدينه:

لاٰ أُقْسِمُ بِهٰذَا الْبَلَدِ * وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهٰذَا الْبَلَدِ . (بلد: 2 - 1)

برخى مفسران احتمال داده‌اند كه «حِلٌّ» مصدر به معناى فاعل (محل) باشد در اين صورت در اين آيه خداوند به پيامبر صلى الله عليه و آله وعده مى‌دهد كه در آيندۀ نزديك روزى فرا مى‌رسد كه جنگ با كفار و كشتن آنها در شهر امنِ مكه، براى تو مجاز خواهد شد كه در فتح مكه چنين امرى اتفاق افتاد. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «جنگ و كشتار در شهر مكه» براى احدى پيش از من مجاز نبود و بعد از من هم روا نيست و براى من جز لحظه‌اى از روز (روز فتح مكه) اين امر جايز و حلال نشده است. (مجمع البيان ج9 و 10، ص747) .

وعدۀ خداوند به پيامبر صلى الله عليه و آله در مسير هجرت از مكه به مدينه، مبنى بر بازگشت فاتحانۀ وى به مكه:

إِنَّ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لَرٰادُّكَ إِلىٰ مَعٰادٍ. . . . (قصص: 85)

در بارۀ شأن نزول آيۀ بالا نقل كرده‌اند كه پيغمبر صلى الله عليه و آله در هجرت از مكه به مدينه، وقتى به جُحفه رسيدند، مشتاق مكه شدند و دلشان به ياد مكه پركشيد، جبرئيل نازل شد و گفت: آيا شوق شهر و زادگاهت را دارى؟ حضرت فرمود: آرى. جبرئيل گفت: إِنَّ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْآنَ. . . . (مجمع البيان، ج7 و 8، ص420) .

قداست مكه

مكه، شهرى مقدس و مورد سوگند خداوند:

لاٰ أُقْسِمُ بِهٰذَا الْبَلَدِ . (بلد: 1)

وَ هٰذَا الْبَلَدِ اْلأَمِينِ . (تين: 3)

مكه مكانى مقدس و مورد احترام، حتى در نزد آدم ربايان عصر جاهليت:

وَقٰالُوا إِنْ نَتَّبِعِ‌الْهُدىٰ مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنٰا أَ وَ لَمْ نُمَكِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً. . . . (قصص: 57)