6

حج در آثار محيى الدين عربى (2)

قادر فاضلى

تلبيۀ عرفانى

يكى از مناسك حج، لبيك گفتن حاجيان بعد از پوشيدن لباس احرام است. در چگونگى تلبيه و زمان آن، چند قول است كه محيى‌الدين بعد از اشاره به آنها، به سرّ و عرفان تلبيه پرداخته است. او مى‌نويسد:

تلبيه اجابت حضرت حق است؛ همانگونه كه همۀ فرائض، اجابت نداى خدا است.

حاجى با گفتن لبيك در ايام حج، نداى خدا را پاسخ مى‌دهد، ليكن عارفان در تمام لحظات عمر، به تلبيه مشغول بوده و پيوسته به زبان حال و قال، لبيك مى‌گويند.

آنان نه تنها در دنيا، كه در آخرت نيز لبيك‌شان قطع نمى‌شود؛ زيرا نداى خدايشان را با تمام جان و دل، هر لحظه مى‌شنوند و بدان پاسخ مى‌دهند.

تنها عارفان نيستند كه اينگونه‌اند، مؤمنان صادق نيز چون عارفانند؛ زيرا آنان نيز در طول زندگى، با پرداختن به هر يك از وظايف عبادى و حركت در مسير خدايى، به نداى پروردگار لبيك مى‌گويند.

خداوند مؤمنان را پيوسته به مغفرت و رضوان خويش فرا مى‌خواند و آنان نيز به اين نداى ربّانى لبيك مى‌گويند. ¹وَ سٰارِعُوا إِلىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ. . . . ²