27
سعى بين صفا و مروه
صفا و مروه از نشانه‌هاى دين خدا و سعى ميان آن دو يكى از اركان حج بيت‌اللّٰه الحرام است. پيشينه تاريخى كوه‌هاى صفا و مروه به قبل از هبوط حضرت آدم عليه السلام به زمين مى‌رسد.
امام صادق عليه السلام در مورد نامگذارى اين دو كوه فرموده‌اند:
«صفا را به اين دليل صفا ناميدند كه آدم برگزيده (صفى) بر آن فرود آمد. پس براى اين كوه نامى از اسم آدم برگزيد. خداوند مى‌فرمايد: . . . إِنَّ اللّٰهَ اصْطَفىٰ آدَمَ وَ نُوحاً. . . حوّا نيز بر مروه فرود آمد و چون زن بود، پس نامى از مرأة براى اين كوه برگزيدند. 1ليكن شهرت اين دو كوه از زمان حضرت ابراهيم عليه السلام به بعد است. آنگاه كه آن حضرت با هاجر و اسماعيل به مكه آمد، آنان را در كنار حجره جاى داد و خود به شام بازگشت.»
اين ماجرا در كتاب اخبار مكه از زبان عبداللّٰه بن عباس چنين آمده است:
«چون ميان مادر اسماعيل و ساره، همسر ديگر ابراهيم عليه السلام كدورت پيش آمد، اسماعيل را كه كودك شيرخوارى بود و مادرش را همراه خود به مكه آورد.
هاجر مشك آبى داشت كه از آن مى‌نوشيد و به كودك خود شير مى‌داد و هيچگونه زاد وتوشه‌اى همراه نداشت.»
سعيدبن جيبر گفته است: ابن عباس در حالى كه به نقطه‌اى ميان زمزم و صفا اشاره مى‌كرد، چنين ادامه داد كه:
«ابراهيم عليه السلام آن دو را كنار خاربنى كه بالاتر از منطقۀ چاه زمزم قرار داشت، نشاند و سپس خود سوار بر مركب شد و به بيرون مكه حركت كرد. مادر اسماعيل از پى او حركت نمود تا به منطقۀ كداء او را دنبال كرد. سپس پرسيد او و پسرش رابه چه كسى وا مى‌گذارد؟ ابراهيم عليه السلام فرمود: به خداى عزّوجلّ مى‌سپارم. مادر اسماعيل گفت: خشنود و راضى هستم و در حالى‌كه كودك را در آغوش داشت برگشت و زير آن خاربن نشست و كودكش را كنار خويش نهاد و مشك آب خود را آويخت و از آن مى‌آشاميد و كودك را شير مى‌داد تا آن‌كه آب مشك تمام شد و شير پستان او هم خشكيد. كودك سخت گرسنه شد و