44ندارد و اگر مربوط به مثله هم باشد، باز هم جنبۀ عمومى دارد و مخاطب آن، همۀ مسلمانان حاضر در جنگ است نه شخص رسول خدا. و بعضى شواهد تاريخى هم آن را تأييد مى‌كند؛ از جمله در سيرۀ حلبيه آمده است كه «ابوقتاده» يكى از ياران پيامبر صلى الله عليه و آله با مشاهدۀ مثله شدن حضرت حمزه تصميم گرفت اجساد مشركان را مثله نمايد و رسول خدا صلى الله عليه و آله شخصاً از اين عمل نهى كرد. 1و در بعضى منابع آمده است كه وقتى اصحاب رسول خدا حزن شديد آن حضرت را نسبت به عمويش مشاهده كردند، گفتند: «به خدا سوگند اگر روزى بر قريش پيروز شويم از آنان چنان مثله خواهيم كرد كه در تاريخ عرب سابقه نداشته باشد؛ «لَئِنْ اَظْفَرَنا اللّٰهُ بِهِم يَوماً مِنَ الدّهر نمثّلنّ بهم مُثلة لم يُمثّلها أحد مِنَ‌العرب» 2و اين نقل نيز مؤيد عمومى بودن آيۀ شريفه است كه آيه در واقع پاسخى است بر اين نوع افكار قومى و تعصب قبيله‌اى.
مطلب دوم اينست كه: نقل مى‌كند رسول خدا صلى الله عليه و آله با مشاهدۀ بدن مثله شدۀ عمويش فرمود:
«لَولاٰ اَنْ تَحْزَنَ صَفيّة وَ يَكُون سُنَّة مِن بَعدي‌لَتَرَكْتُهُ حَتّى يَكون في بطون السباع و حواصل الطير» و به نقل ديگر:
«لَتَرَكْتُهُ حَتّى يُحشَر مِن بطون الطير و السباع» . 3«اگر نبود حزن و اندوه صفيه و اگر نبود اين كه در ميان مسلمانان سنت عملى باشد، پيكر حمزه را دفن نمى‌كردم تا در شكم وحوش و طيور قرار گيرد يا از شكم وحوش و طيور محشور شود.»
و اين گفتار رسول خدا نيز جاى ترديد است و صحّت آن مورد بحث قرار گرفته؛ زيرا:
اولاً: گذاشتن پيكر شهيدى در روى خاك‌هاى گرم و در مقابل آفتاب سوزان و قرار دادن آن در معرض هجوم طيور و درندگان، با تدبير و حكمت رسول خدا سازگار نيست؛ زيرا اين عمل نه تنها انتقام گرفتن از دشمن و اداى حق آن شهيد بزرگوار نيست بلكه با توجه به اين كه طبق دستور اسلام و سنت رسول خدا، تجليل و تكريم ميت هر مسلمان و پيكر هر شهيد در دفن او است، اين عمل نسبت به حمزه عليه السلام نوعى وهن و تحقير هم تلقى مى‌گردد.
وثانياً: اخلاق كريمۀ رسول خدا در