12بتهايى ساخته است. اما وقتى به ارزش واقعى مى‌رسد و آن را با اينها مقايسه مى‌كند، به اشتباه خود پى برده، همۀ اين بتها را از بين مى‌برد:
صورتگر و بت سازم، هرلحظه بتى سازم
حج، آيينۀ اسلام
يكى از اسرار حج، توجه به تاريخ اسلام و وقايعى است كه در بستر زمان در اين خطّه اتفاق افتاده است. حاجى در جاى جاى سرزمين حجاز، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و اصحابِ باوفايش را مى‌بيند. همۀ شهرها و روستاها و كوهها و دره‌ها و صحراها يادآور زحمات و مجاهدتهاى صاحب شريعت و مجاهدان صدر اسلام است. . .
هر مكانى يادآور خاطرۀ جنگ و صلح، حمله و گريز، عبادت و اطاعت و نزول آيات قرآن كريم است. آنجا سرزمينى است كه مردان پاكى جهت تحقّق احكام اسلام ناب، در آن اسب تاخته‌اند و خداى سبحان به برقها و جرقه‌هاى درخشيده از ميان سم اسبهاى آنها و سنگهاى زمين، قسم ياد كرده است:
وَالْعٰادِيٰاتِ ضَبْحاً فَالْمُورِيٰاتِ قَدْحاً
2
قسم به اسبهايى كه در راه جهاد، نفسشان به شماره افتاد و در تاختن، از سم آنها آتش افروخت.
حضرت امام خمينى رحمه الله مى‌فرمايد:
و از نكاتى كه حجاج محترم بايد به آن توجه كننند، اين كه مكّۀ معظمه و مَشاهد مشرّفه، آينۀ حوادث بزرگ نهضت انبيا و اسلام و رسالت پيامبر اكرم است؛ جاى جاىِ اين سرزمين، محلّ نزول اجلال انبياى بزرگ و جبرئيل امين و يادآور رنج‌ها و مصيبت‌هاى چندين ساله‌اى است كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در راه اسلام و بشريّت متحمل شده‌اند و حضور در اين مشاهد مشرفه و امكنۀ مقدّسه و در نظرگرفتن شرايط سخت و طاقت‌فرساى بعثت پيامبر، ما را به مسئوليت حفظ دستاوردهاى اين نهضت و رسالت الهى، بيشتر آشنا مى‌كند كه واقعاً پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و ائمۀ هدى در چه