54واجب دانستهاند نيز بيان نكردهاند كه انجام آن جزئى از اعمال حج افراد و قران است و يا واجب مستقل مىباشد.
3 - اقوال فقها
در اين بخش با نقل نظريات فقها و نقل اختلاف گفتارها، بررسى خواهيم كرد كه:
آيا عمرۀ مفرده هميشه پس از حج افراد و قران واجب است يا تنها در زمانى واجب است كه همزمان با استطاعت بر حج قران و افراد، براى عمره مفرده نيز مستطيح شده؟
و اگر به هنگام انجام حجّ قران و افراد، عمرۀ مفرده واجب نباشد، مانند اين كه: از پيش عمرۀ مفرده را به جا آورده باشد و يا وجوب حج از باب نذر بوده و عمرۀ مفرده متعلّق نذر نبوده است. در اين موارد:
آيا به دنبال حج قران و افراد، بايد عمرۀ مفرده نيز آورده شود؟ در اين زمينه ميان فقها اختلاف وجود دارد و نظريات گوناگونى ارائه دادهاند:
1 - نظريۀ وجوب عمره؛ از ظاهر عبارت برخى از بزرگان فقها، برداشت مىشود كه عمرۀ مفرده واجب است. از باب نمونه، كلام علّامۀ حلّى در شرايع 1و شيخ طوسى 2در مبسوط است كه پيش از اين گذشت.
2 - واجب نبودن عمرۀ مفرده؛ جز در صورتى كه همزمان با حج براى آن نيز استطاعت داشته باشد، از جمله كسانى كه بر اين باورند مىتوان از آيةاللّٰه گلپايگانى نام برد. ايشان مىنويسند:
«كسى كه حج افراد انجام مىدهد، عمرۀ مفرده مىگزارد. اگر پيش از انجام حج آن را انجام ندهد و اگر بر عمرۀ مفرده استطاعت نداشته باشد و يا نذر نيز واجب نشده باشد انجام آن پس از حج افراد واجب نيست.» 3صاحب جواهر در شرح كلام محقّق حلّى، كه معتقد بود: پس از حج افراد بايد عمرۀ مفرده گزارده شود مىنويسد:
«انجام عمرۀ مفرده، بر مكلّفى كه حجّ افراد انجام مىدهد در صورتى واجب است كه عمره بر او واجب شده باشد.» 4علّامۀ حلّى در اين باره مىنويسد:
«اگر شخصى براى حج افراد استطاعت پيدا كند و براى عمرۀ آن استطاعت نداشته باشد تنها حجّ واجب است، بنابر قول اقرب.» 5