30
موضوع شناسى فقهى حج
ميقات
محمد رحمانى
پيشگفتار
در مقالۀ پيشين وعده داده شد كه سلسله مقالاتى دربارۀ «موضوع‌شناسى فقهى حج» به رشتۀ تحرير درآيد و به خوانندگان علاقه‌مند مجله، تقديم گردد و اينك پس از بررسى بحث «استطاعت» مبحث «ميقات» مورد نقد و بررسى قرار مى‌گيرد. ميقات گام نخست زائر خانۀ خدا است و احكام فراوانى دارد. مطالب زيادى دربارۀ ميقات شايستۀ بحث و تحقيق است؛ از قبيل مباحث عرفانى، تاريخى، جغرافى و فقهى.
اين نوشته در پى آن بخش از مباحث فقهى است كه در تبيين هرچه بيشتر اين موضوع فقهى مؤثر است.
پيشينۀ بحث
بررسى تاريخ مطالب علمى و كيفيت طرح و عنوان آنها، به ويژه مباحث فقهى، نقش بسزايى در روشن شدن آنها دارد؛ زيرا نظرات فقهاى صدر اول، از فرمايشات ائمه - عليهم السلام - گرفته شده و از اين رو اشاره‌اى اجمالى به سرگذشت اين بحث نيز ضرورى است.
1 - شيخ صدوق (381 ه.) در المقنع مى‌نويسد:
«ميقاتهايى را كه رسول خدا - ص - معين كرده، عبارتند از: 1 - قرن المنازل براى