24است به معناى برداشته شدى! ]
و وقتى بازار تجارت را پررونق مىديدند، و از سفرها و بردهها و افراد آزاد باز مىنشستند، لذا «ذوالقعده» اش ناميدند. 1و وقتى از هر شكاف و درّه و وادى آهنگ حج كنند و صداى تلبيه و خون قربانى رو به فزونى نهد، آن را «ذوالحجه» ناميدند.
دربارۀ «ذوالقعده» و «ذوالحجه» ، فتح قاف و حاء و نيز كسر آندو را تجويز كردهاند؛ ليكن آنگونه كه مشهور و رايج مىباشد، «ذوالقعده» را به فتح قاف، و «ذوالحجه» را به كسر حاء مىخوانند. 2[ هرچند در اين سخن جاى تأمل وجود دارد ] .
از اين شمارِ ماهها، چهار ماه در قرآن كريم با تعبير «حُرُم» ؛ يعنى برخوردار از حرمت ياد شده است: «منها أربعة حُرُم» كه يكى از آنها فرد و تنها است كه آن را «رجب» يا «رجب الفرد الأصب» مىنامند؛ در مجموعِ اين ماهها، قتال و كشتار حرام مىباشد.
اگرچه اجزاء و ابعاض زمان، همانند يكديگرند؛ ليكن خداوند متعال پارهاى از امورِ همانند را از رهگذر اعطاى حرمت و قداستِ فزونترى به آنها، از اختصاص و ويژگى برخوردار ساخته كه امور ديگر داراى چنان ويژگى نيستند؛ چنانكه به روز جمعه و عرفه از نظر حرمت، امتيازى اعطا فرموده است كه چنان امتيازى را نمىتوان در ساير ايام جستجو كرد. و بدينسان ماه مبارك رمضان به خاطر اين كه داراى حرمت فراوانى است آن را از ساير ماهها ممتاز و داراى برجستگى خاصى معرفى نموده كه ماههاى ديگر را چنان حرمتى نيست؛ چنانكه پارهاى از ساعاتِ شبانهروز را برخوردار از امتيازاتى شناسانده كه بايد در چنين ساعاتى نماز را اقامه كرد و اقامۀ نماز در اين بخشها از ساعاتِ شبانهروز، واجب و الزامى و يا مستحب است.
به همين ترتيب امكنه و جايهايى را بر ساير مكانها و سرزمينها برترى داده و فضائلى را براى آنها مقرر فرموده است، مانند «حرم مكه» و «مسجدالحرام» كه بر ساير جايها و بلدان و سرزمينها فضيلت داشته و از مزاياى خاصى برخوردار است.
بنابر اين امتياز دادن به پارهاى از ماهها به لحاظ برخوردارى آنها از حرمتى فزونتر، از آن رو است كه خداوند متعال هتك حرمت را در چنين ماههايى سختتر و ناخوشآيندتر از هتك حرمت در ساير ماهها مقرر فرموده كه سيّئات و گناهان در اين ماهها كيفرهاى سختترى را در پى داشته، و حسنات در آنها پاداشهايى مضاعف و دوچندان را براى انسان به ارمغان مىآورد.