7و ريشۀ خود به آن دچار مى‌شوند، مانند: بيگانه‌گرايى، و خودفراموشى، و ترفندپذيرى، و غفلت از خدا و اسارت در دست اهل دنيا و بدبينى به برادران و شنود سخن دشمن دربارۀ آنان، و عدم حساسيت به سرنوشت امت اسلامى بلكه نشناختن كليتى به نام امت اسلامى، و بى‌خبرى از حوادث ديگر بلاد اسلامى، و ناهشيارى در برابر نقشه‌هاى دشمنان دوبارۀ اسلام و مسلمين. . . و بسى بيماريهاى مهلك ديگر كه در طول تاريخ اسلام بر اثر تسلط نااهلان و از خدا بى‌خبران بر زندگى سياسى و سرنوشت مسلمين، همواره مسلمانان را تهديد كرده و در قرنهاى اخير با حضور قدرتهاى استعمارى بيگانه در منطقه يا دست نشاندگان فاسد و دنيا پرستشان، شكلى بحرانى و ويرانگر به خود گرفته است.
اگر حج، كنگرۀ عظيم ساليانۀ مسلمانان سراسر جهان است بى‌گمان فورى‌ترين دستور اين كنگره، مسائل روز مسلمانان در هر نقطه از جهان است.
اين مسائل، در تبليغات استكبارى به گونه‌اى مطرح مى‌شود كه از آن نه درس و تجربه و اميدى به مسلمين سراسر عالم منتقل شود و نه اگر در آن حادثه سوء نيت و سوء عمل استكبار مؤثر بوده مجرمى رسوا و حقيقتى افشا گردد، و يا به طور كلى مطرح نمى‌شود. حج جايى است كه بايد اين خيانت تبليغاتى افشا و حقيقت آشكار شود و زمينۀ آگاهى عمومى مسلمانان فراهم آيد.
در حج، در مدينه و مكّه، دراحد و منا و حراء، در اين سرزمين كه قدم مبارك رسول اكرم - صلى‌اللّٰه عليه و آله - و اصحاب كرامش بر آن نهاده شده و شاهد آن رنجها و دربدريها و مبارزات و خون دلها بوده و در قدم به قدم سرزمين وحى و جهاد و قرآن و سنّت، در آن «گذشته‌ها» به تدبّر بپردازيد، خود را با آن پيوند دهيد، در پرتو آن، راه و جهت را بيابيد، با تجربۀ آن، نتيجه و سرانجام راه را ببينيد و به حول و قوۀ خدا و با توكل به او و اميد به نصر او و اعتماد به توانايى خود، در آن راه و به سمت آن هدف قدم گذاريد: «واللّٰه معكم و لن يتركم اعمالكم» .
. . . به حجّاج محترم ايرانى توصيه مى‌كنم كه از اين فرصت ارزشمند براى تزكيۀ نفس‌و ارتباط با خدا و توبه و انابه به حضرت حق و تحصيل رستگارى روحى حداكثر استفاده را بكنند، و از دعا و تضرع و تفكر و تصفيۀ