38مقدمه
«تقيه» از كلماتى است كه نه تنها علما و دانشمندان در استعمالات و گفتگوهاى خود به كار مى‌برند؛ بلكه تودۀ مردم نيز با مفهوم اجمالى آن آشنا بوده، به لحاظ مشروعيتى كه دارد آن را مورد عمل قرار مى‌دهند، با اين وصف، مفهوم واقعى و اقسام آن براى عموم، كاملاً روشن نيست، در حالى كه نياز شديدى به يادگيرى و دقت در اقسام آن، به هنگام مسافرت به كشورهاى اسلامى غيرشيعه، مشاهده مى‌شود. اين نياز با توجه به كثرت حجاج ايرانى كه به بركت انقلاب و استقرار حكومت جمهورى اسلامى، هر سال تعداد چشمگيرى جهت انجام مناسك حج و اداى فريضۀ بزرگ الهى به كشور عربستان سعودى مسافرت مى‌نمايند، بيشتر ملموس مى‌گردد.
از اين رو فراگيرى اين امر مهم، برهمۀ شيعيان لازم و ضرورى است.
اين جانب با درخواستى كه معاونت آموزش و تحقيقات بعثه مقام معظم رهبرى بعمل آورد، درصدد برآمدم تا رسالۀ مختصر و فشرده و غير مبسوطى را جهت استفادۀ عمومى، بويژه روحانيون محترم كاروانها، در اين باب تدوين نمايم و با اين كه اشتغالات زياد و كسالتهاى مختلف هركدام مانعى در راه وصول به اين هدف مى‌باشند معذلك با استمداد از مقام شامخ ولايت كبرا شروع به آن نمودم. اميد است مورد رضاى حق تعالى و استفادۀ همگان قرار گيرد و اميد است در آينده نيز توفيق تدوين رسالۀ مبسوطى در اين باب - كه شامل ابعاد مختلف اين بحث مهمّ و موارد استثنا و اشاره به مواردى كه تقيّه جريان ندارد و مدارك مختلف آن باشد - نصيب گردد انشاءاللّٰه تعالى.
محمد فاضل لنكرانى
قم - حوزۀ علميه، شوال المكرم
كلمۀ «تقيّة» :
اين كلمه اسم مصدر از «تقى، يتقى» يا از «اتّقى، يتّقى» و يا مصدر دوّم كلمۀ «اتّقى»