9بحث، در تبيين گوشه‌هايى از اسرار حج است. تا زائران بيت اللّٰه با آگاهى به اين اسرار، اين سير را پشت سربگذارند.
گرچه براى هر كدام از اين مناسك، سرّى است و براى مجموع حج و عمره هم سرى است. ولى بطور گذرا به گوشه‌هايى از اسرار اين سفر الهى اشاره مى‌شود.
اسرار عبادات
زائران بيت‌اللّٰه هر عبادتى را كه انجام مى‌دهند، راز و رمز بسيارى از آنها برايشان روشن است. نماز كارهايى دارد. روزه دستوراتى دارد، زكات و جهاد دستوراتى دارد و. . . كه پى بردن به منافع و فوايد اين دستورات، دشوار نيست.
نماز ذكرهايى دارد كه معنايش روشن است. ركوع و سجودى دارد كه تعظيم را تفهيم مى‌كند، و تشهّدى دارد كه اعتراف را به همراه دارد و. . .
روزه گرفتن پرهيز از مشتهيات است.
همدلى و همدردى و هماهنگى با مستمندان است. يادآورى مسألۀ فشار گرسنگى و تشنگى بعد از مرگ است.
روزه گرفتن هم منافع فراوانى دارد كه منافع دنيايى (طبى) آن مشخص و منافع روحى و معنوى‌اش معين‌است.
زكات كه انفاق، تعديل ثروت و رسيدگى به حال مستمندان و ضعيفان است. آنهم منفعت و مصلحتش مشخص است.
جهاد و مرزدارى و دفاع مقدس عليه تهاجم بيگانگان، منافع فراوانى دارد كه پى بردن به آنها دشوار نيست.
ليكن حج، يك سلسله از دستورات و مراسم و مناسكى دارد كه پى بردن به راز و رمزش بسيار سخت است. معناى بيتوته كردن در مشعر، سرتراشيدن، بين صفا و مروه هفت بار گشتن و در بخشى از اين مسافت هَروَله كردن و. . . راز و رمز اينها پيچيده است؛ لذا جريان تعبد در حج بيش از ساير دستورات دينى است.
مرحوم فيض از وجود مبارك رسول خدا - صلى اللّٰه عليه و آله - نقل كرد كه حضرتش در موقع لبيك گفتن به خدا عرض كرد: «لبّيك بِحَجّةٍ حقّاً، تعبّداً و رِقّاً» . «خدايا من با رقّيت و عبوديت محض، لبيك مى‌گويم و مناسك حج را انجام مى دهم» . چون سرّ بسيارى از