24فلسفۀ حج از ديدگاه امام چيست؟ محتواى حج بايد چه باشد؟ كارگزاران حج و خدمتگزاران زائرين بايد چگونه بينديشند و چگونه عمل كنند؟ و حجاج بيت‌اللّٰه اگر بخواهند حجشان حج واقعى و حج ابراهيمى باشد، بايد چگونه عمل كنند؟
بنده ديدگاه امام را از پيامها، سخنرانيها و اعلاميه‌هائى كه به اين مناسبت داده‌اند مطالعه و جمع‌بندى كرده‌ام و اكنون خلاصۀ آن را خدمت عزيزان عرض مى‌كنم و توصيۀ من به همۀ زائران، خصوصاً برادران روحانى اين است كه: پيامها و اعلاميه‌هاى امام را كه به صورت دو جلد كتاب چاپ شده، تهيّه كرده و مطالعه كنند.
فلسفۀ حج آمريكايى
فلسفۀ حج آمريكائى، چيزى جز يك سفر سياحتى و زيارتى نيست.
به فرمودۀ امام، حج آمريكائى يك سفر تفريحى براى ديدن قبله و مدينه، و براى تكرار يك سلسله الفاظ بى‌معنا و انجام يك سلسله حركات بى‌محتوى است. حاجى نمى‌داند چرا دور خانه (كعبه) مى‌گردد؟ نمى‌داند براى چه سعى بين صفا و مروه مى‌كند؟
نمى‌فهمد كه چرا احرام مى‌بندد و نمى‌داند فلسفۀ رمى جمرات و قربانى كردن چيست؟
اينكه «چگونه بايد زيست و چطور بايد مبارزه كرد و با چه كيفيت در مقابل جهان سرمايه‌دارى و كمونيسم ايستاد»2 هيچ ربطى به حج آمريكائى ندارد.
در ديدگاه حج آمريكائى، اينكه چگونه حقوق مسلمانان جهان و محرومان را بايد از حلقوم ظالمين و چپاولگران بيرون كشيد، ربطى به حج ندارد.3
اينكه مسلمانان بايد به عنوان يك نيروى برتر در جهان مطرح شوند، هيچ ربطى به حج ندارد.4