51اما به دلايل خاص؛ از جمله شرطيت بلوغ در وجوب تكليفِ افراد نابالغ، از اطلاق آيه و حديث خارج مى‌شوند و اجماع علما و فقها مؤيد اين مطلب است.

فاضل هندى مى‌گويد: «چون صبى هنوز بالغ نشده، لذا حج بر او واجب نيست و اگر حجى هم به جا آورد، از باب تمرين خواهد بود و بر اين سخن دو دليل اقامه مى‌كند: يكى اجماع علما و ديگرى روايات.» (فاضل هندى، ج5، ص149 .72، اول، 1416ق.)

مرحوم نراقى گفته است: «يكى از شرايط وجوب حج، بلوغ و عقل است. پس بر صبى حج واجب نيست.» ايشان به اجماع و حديث رفع القلم تمسك جسته است.

شهيد اول هم بر اين مطلب تأكيد ورزيده كه چون صبى شرط وجوب حج؛ يعنى بلوغ را ندارد، پس حج بر او واجب نيست. (عاملى (شهيد اول)، كتاب الدروس، ج1، ص306)

شيخ طوسى نيز گفته است: «الصبي الذي لم يبلغ، قد بيّنا أنّه لا حج عليه، و لا ينعقد». (طوسى، ج1، ص328، سوم، 1387ق.)

و در حديث موثق از اسحاق منقول است كه گفت: از حضرت امام موسى كاظم(ع) پرسيدم از پسر ده ساله، كه حج مى‌تواند كرد؟ فرمود: در اين سن حج بكند، حَجةالاسلام بر او واجب مى‌شود، بعد از آن كه محتلم شود و هم‌چنين اگر دخترى پيش از بلوغ حج كرده باشد، بعد از آن كه حايض شود و بالغ شود حجةالاسلام مى كند هرگاه مستطيع باشد يا مستطيع شود. (مجلسى اول، ج8 ، ص 117، دوم، 1414ق.)

و چنانچه كودك غير مميز باشد در اين صورت كودك در هر عملى از اعمال حج و عمره كه انجام مى‌دهد، اگر قادر به ارائه و انجام آن باشد بايد انجام دهد و در مواردى كه قادر نيست به شكل مستقل آن مناسك را انجام دهد، بايد با يارى و كمك گرفتن از ولى خود آن عمل عبادى را به جاى آورد. (كلينى، ج4، ص 276، چهارم، 1407ق.)

ب: حج صبى صحيح است.

علما بر اين نظرند كه حجّ صبى صحيح است و حتى گروهى ادعاى اجماع كرده‌اند. علامۀ حلّى در «منتهى» و «تذكره» آورده: «احرام صبى صحيح است.» (اسدى حلى، ج10، ص54 ، اول، 1412ق.)

ملاّ احمد نراقى نيز قائل به صحت و حتى استحباب حج است. وى در مقايسۀ حج صبيه و صبى مى‌نويسد: