51كه در آن، حلق مستحب و افضل است و تفصيلى ميان افراد وجود ندارد، همانگونه كه بيان شد از آيه، افضليت حلق به جهت تقديم آن بر تقصير استفاده مى شود.

3. روايات

برخى از روايات كه ادعا شده است بر تخيير حلق بر صروره دلالت دارد، عبارت اند از:

1. صحيحه حريز:

«مُوسَى بْنُ الْقَاسِمِ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ حَمَّادٍ، عَنْ حَرِيزٍ، عَنْ أَبِي عَبْدِ الله (ع) قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله يَوْمَ الْحُدَيْبِيَةِ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُحَلِّقِينَ مَرَّتَيْنِ قِيلَ وَ لِلْمُقَصِّرِينَ يَا رَسُولَ الله قَالَ: وَ لِلْمُقَصِّرِينَ» . ¹

«امام صادق (ع) فرمود: رسول الله (ص) در روز حديبيه دو بار گفتند: «خدايا! حلق كنندگان را بيامرز» ، گفته شد: و تقصير كنندگان را اى فرستادۀ خدا؟ گفت: بله و تقصير كنندگان را.»

سند حديث: اين روايت صحيحه است؛ زيرا همۀ راويان آن، موسى بن قاسم، ²عبدالرحمن بن ابى نجران، ³حماد بن عيسى، ⁴حريز بن عبدالله ⁵ثقۀ عدل امامى هستند.

وجه استدلال به صحيحه:

پيامبر (ص) در روز حديبيه افزون بر حلق كنندگان، براى تقصير كنندگان نيز استغفار كردند كه اين استغفار براى تقصير كنندگان از جواز و كافى بودن آن، همانند حلق كشف مى كند؛ ليكن استغفار براى حلق كنندگان به جهت تقدم و تكرار آن نشان مى د هد كه حلق افضل از تقصير است. اگر تقصير كافى نبود، تقصير كننده متخلف از حكم شرع بود و در اين صورت، وجهى براى استغفار نبود. ⁶

اشكال:

اين استدلال اشكالات متعددى دارد كه عبارت اند از:

1. اين استغفار همانگونه كه در روايت تصريح شده، در روز حديبيه بوده و همچنانكه بيان شد، به اتفاق نقل هاى تاريخى و روايات، حضرت رسول‌ص و مسلمانان از ورود به مكه منع شدند و در